Nước Áo - Republik Österreich
Nằm trên vùng Trung Âu cạnh các nước bạn Đức, Czechia, Hungary, Ý.. với diện tích 83.879 km2 và 8.9 triệu dân, nước Cộng hòa Dân Chủ Nghị viện Áo /Austria, Autriche bao gồm 9 tỉnh bang xinh tươi, với Tổng thống Liên bang theo từng cuộc bầu cử mỗi 6 năm. Là một quốc gia mang tích cách trung lập -không gia nhập khối NATO, điều kiện áp đặt bởi Liên Xô trong Hiệp ước Staatsvertrag năm 1955, để Áo được độc lập sau Thế chiến ll cùng 10 năm chịu quyền giám sát của nhóm Đồng Minh. Qua thỏa thuận này, Áo Quốc tránh bị phân đôi như với Tây Đức Cộng hòa Liên bang và Đông Đức Cộng Sản. Theo những chiến trận tranh dành ảnh hưởng cùng chia cắt giang sơn từ ngàn xưa, cho ngôn ngữ chính thức của Áo là *tiếng Đức, được dùng bởi 95% dân số nhưng với cách phát âm hơi khác biệt. Có gần 10% dân nhập cư trên đất Áo, đa số là người gốc Hungary, Croatia, Slovakia.
(*Hoàng triều Đức -hay Đệ nhị Đế chế, bắt đầu từ 1871-1918, có nguồn gốc từ vương quốc Phổ -thuộc sắc dân Slavs. Sau, Phổ chiến thắng vẻ vang hai vương quyền Maison Habsburg Áo và Pháp.. Để qua nhiều giai đoạn lịch sử, thống nhất thêm được nhiều tiểu vương, thành lập nên vương quyền Maison Habsburg Đức với hoàng đế Phổ Wilhelm I nắm giữ ngai vàng).
Theo sử liệu, trước Công nguyên đã có nhiều dòng giống dân sống trên phần đất xứ Áo ngày nay, đông nhất là dân Celts. Theo các thế kỷ sau, như phần lớn các vùng đất và lãnh địa trời Âu, bị Đế chế La Mã chiếm đóng để biến thành những tỉnh bang bị trị. Tên Österreich /Vương quốc miền Đông được ghi xuống văn bản vào đầu thế kỷ thứ 9, là một tiểu vương.. Để tiếp nối, đa phần dưới danh quyền lừng lẫy của *Maison Habsburg, rất hùng mạnh cùng mang nhiều tham vọng đến mức tự cho khẩu hiệu "Alles Erdreich ist Österreich untertan", có nghĩa Toàn đất nước thuộc Áo Quốc /Áo Quốc cai trị toàn cầu.
(*Maison Habsburg hay House of Austria, 1273-1918, dòng dõi vương quyền hùng mạnh bậc nhất Âu châu, đã cho ra đời nhiều vị hoàng đế và vua chúa, như các vua của ngai vàng Bohemia, vua các nước Anh, Pháp, Đức, Hungary, Croatia, Portugal, Ireland, Đế quốc Nga.. cùng nhiều tiểu vương Đức và Ý trong nhiều thời đại. Maison Habsburg huy hoàng từ năm 1276 với vị vua gốc La Mã-Đức là Rudolph lên ngôi hoàng đế nước Áo. Đế chế Thần quyền La Mã cũng luôn được đặt dưới quyền các vị vua của Maison Habsburg từ 1438 đến 1740, để tan rã vào năm 1806).
Qua thế kỷ 16 dưới triều vua Charles V, hoàng gia Maison Habsburg bị phân chia làm 2 dòng Áo và Tây Ban Nha. Năm 1867, Áo cùng Hungary kết hợp thành Vương quốc Austria-Hungary. Thế chiến 1914-1918 kết thúc đã làm đổi thay bao thế sự. Vị vua cuối cùng của Maison Habsburg là Charles I of Austria -cháu kế vị hoàng đế Franz Joseph, bắt buộc phải ra chiếu lịnh ngày 11/11/1918, chấm dứt vương quyền, để Áo tự do quyết định tương lai một đất nước độc lập. Và Nền Đệ Nhất Cộng Hòa của Áo được thiết lập, từ 1918-1938. Tiếp theo là giai đoạn Áo sát nhập với Đức Quốc Xã của Adolf Hitler, từ 1938-1945. Thế chiến ll để lại một Âu châu tan tành, nhiều đất nước phải chuyển thể. Nước Đức suy sụp, khiến Áo quốc tách riêng và thành lập Nền Đệ Nhị Cộng Hòa năm 1945, dưới sự giám sát của các nước Đồng Minh do nhiều ký kết ràng buộc trong quá khứ với Đức nazi. Nước Áo chỉ hoàn toàn được tự chủ theo thỏa ước không tham chiến ký kết năm 1955.
*Holy Trinity Column / Plague Pillar, theo truyền thống Trung Âu để vinh danh Thiên Chúa, và tưởng niệm bao nạn nhân
của những trận dịch kinh hoàng
của những trận dịch kinh hoàng
Ngày nay, Áo Quốc là một trong những đất nước giàu đẹp hàng đầu trời Âu, cho dân tình cuộc sống thanh bình thịnh vượng đáng mơ ước. Dòng sông xanh Danube thanh thoát chảy dài 350 km qua bao vùng đất xinh tươi, và làm tăng nét diễm lệ của thủ đô Wien lừng danh lịch sử. Kinh tế Áo tiến triển khả quan từ nhiều thập niên nay, vững mạnh về lâm nghiệp cũng như nông nghiệp -chiếm đến 85% tổng diện tích, với những khu rừng xanh bát ngát cho kỹ nghệ làm hàng thực dụng và giấy nhiều loại gỗ tốt. Những vùng đồng bằng xanh cỏ giúp ngành chăn nuôi gia súc, chế biến thực phẩm chất lượng cao, uy tín nhất Âu châu. Rượu vang xứ Áo rất được yêu chuộng khi xuất cảng. Nước Áo cũng luôn rộng mở biên thùy đón tiếp nhiều nhóm dân nhập cư.
Ngành du lịch chiếm vị thế quan trọng do còn gìn giữ được nhiều di tích lịch sử phong phú, qua lắm lâu đài và đền tháp lộng lẫy. Áo quốc đón khách viếng qua đủ 4 mùa bởi được ưu đãi với cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp tinh khôi, sở hữu nhiều mặt hồ xinh nước biếc, bao ngọn đồi thênh thang, thung lũng và bình nguyên mượt mà, mùa hè cho khí hậu mát mẻ thích hạp với những cuộc nghỉ ngơi thư giãn dài hạn. Thêm nhiều rặng núi cao trùng điệp ngời tuyết trắng -ngọn Grossglockner 3797 thước, và những thành phố núi cho thú vui trượt tuyết như Innsbruck, Sölden, Kitzbühel.. đều nổi danh. Nhiều cuốn phim đã dùng bối cảnh bát ngát đá tuyết ngàn năm của dẫy Alps xứ Áo, mà nhiều thế hệ điệp viên James Bond 007 đã tung hoành theo các màn diễn hành động rất hấp dẫn giữa mênh mông tuyết trắng, như mới đây với Daniel Craig trong phim Spectre.
Văn hóa và nghệ thuật giữ vai trò rất đáng kể trong cuộc sống người dân xứ Áo, nhất là về âm nhạc cổ điển. Áo quốc là nước mẹ của biết bao danh tài, nào những Joseph Hayden, Franz Schubert, Anton Bruchner, Gustav Mahler, Johann Strauss -đã dàn dựng thành nhạc bản và phổ biến điệu nhạc valse, giúp thế hệ sau Johann Strauss Jr trở thành "vua nhạc valse" với nhiều tuyệt phẩm, như Le Beau Danube bleu bất hủ và bất tử. Nhất là thần đồng và thiên tài của mọi thế kỷ Wolfgang Amadeus Mozart. Theo truyền thống nước nhà, dàn nhạc giao hưởng của thủ đô Wiener Philharmoniker luôn trình tấu vào ngày đầu năm, cùng cho phổ biến buổi Hòa nhạc đặc biệt mừng Năm Mới đi khắp thế giới, thu hút trên một tỉ người ái mộ.
Nhiều danh nhân xứ Áo thành công trên lắm lĩnh vực qua bao ngành nghề và bộ môn trên khắp thế giới, gồm nhiều văn hào, nghệ sỹ, nhà toán học, vật lý học, kinh tế gia, triết gia.. Hay phân tâm lý gia như Sigmund Freud, họa sỹ Gustav Klimt, tài tử Romy Schneider, Christophe Waltz, Helmut Berge, Arnold Schwarzenegger đa năng và đa danh hiệu.. Cả các tay lái cừ khôi của Formule 1 Jochen Rindt, Nicky Lauda. Và không quên nhắc đến một mảng đen của lịch sử qua Adolf Hitler, gốc Áo trước khi thay quốc tịch, thành đồ tể người Đức!
*Viện kịch nghệ hoàng gia Burgtheater *Vienna State Opera, một trong những viện hát cổ đẹp nhất thế giới
Là thủ phủ của vương quyền Maison Habsburg qua gần 7 thế kỷ trước khi chuyển thể thành một nước cộng hòa, Wien -Vienna, Vienne là một thành phố tuyệt vời, mang nhiều dấu ấn sâu đậm minh chứng cho vai trò lịch sử quan trọng của hoàng gia Áo qua bao đại triều. Wien mỹ miều giữa tân và cổ, có thời huy hoàng cao đỉnh vào thế kỷ 18, dưới tài cai trị của nữ hoàng Maria-Theresia. Là nữ vương toàn năng, vị lãnh đạo xuất sắc hàng đầu của Maison Habsburg qua kiến thức sâu rộng và phán xét bén nhậy, bà có công cải tổ và làm thăng hoa hầu như toàn diện các lĩnh vực vốn phong phú của vương quốc, từ kinh tế đến văn học, từ mỹ thuật qua xã hội, quân đội.. Sang thời hoàng đế Franz-Joseph và hoàng hậu Elisabeth /Sissi vào thế kỷ 19, cũng tiếp tục được phát triển khả quan, đến tận giai đoạn Thế chiến I.. Và tuy Wien đã từng nếm cảnh đổ vỡ điêu tàn, qua các tấn công vũ bão của quân Ottoman, sang đến Cuộc chiến Napoléon tơi bời, rồi cảnh bom rơi thành đổ dưới hai trận Thế chiến.. Nhưng Wien đều dũng cảm trổi dậy khôi phục vương quốc nhà. Và cái quá khứ đăng đẳng với nhiều tiến trình lịch sử rất vẻ vang này đã cho du khách niềm ngưỡng mộ trên từng bước chân thăm.
* Kunsthistorisches Museum * Imperial Court Theater, Burgtheater * Tòa Thị Chính
Thủ đô Wien rộng 415 km2 với 1.8 triệu cư dân, mang nét duyên được tạo dựng từ vẻ đẹp tân tiến buổi đương thời, với dòng người trên đại lộ Ring như được khoác trên mình phong thái thanh thản của một triết lý sống rất thơ thới, trong dập dìu sang cả dòng điệu nhạc valse.. Đến lãng đãng nét hoài cổ ở những lâu đài cũ thành xưa, bên các thánh đường nhuộm mầu thời gian trên sắc đá. Wien, do tính cách trung lập của nước nhà, đã trở thành một Trung tâm chính trị quốc tế quan trọng với nhiều trụ sở đầu não của các cơ quan và đại diện nhiều cường quốc. Với hơn 100 Viện bảo tàng và Nhà văn hóa, quanh năm luôn tổ chức bao cuộc triển lãm đa dạng. Nhiều viện ca kịch nghệ, lắm môn giải trí thời hiện đại, phố phường tươi đẹp, các đại lộ rũ bóng cây xanh lẫn công viên hoa lá xinh tươi. Wien thật yêu kiều như một viên ngọc quý, thuộc hàng đầu trong những thủ đô đẹp và thơ mộng nhất Âu châu, bao lần được trao tặng mỹ danh Thành phố của văn hóa và nghệ thuật. Và Áo Quốc luôn chiếm vị trí hàng đầu theo Indice Mercer, do trình độ dân trí cao với mức sống và chất lượng cuộc sống tốt, hạng nhất trong 221 thành phố trên thế giới.
Đi trên phố xá thủ đô Wien, rất dễ dàng gặp những ngôi giáo đường cổ, bề thế và rất đẹp. Phía trong đều được trang trí đầy mỹ thuật tính với nhiều tranh họa, hình tượng cẩn phết vàng ròng chói ngời rực rỡ, các bục bệ và đài giảng bằng đá tạc quý hiếm, vòm mái vút cao.. Thật làm vô cùng đẹp mắt khách xa.
Từ ngàn xưa Đế chế Thần giáo La Mã đã cai trị vương quyền xứ Áo qua nhiều vị vua người La Mã-Đức, cho Thiên Chúa giáo thành quốc đạo. Theo truyền thống vững vàng, nay có đến 75% người nước Áo theo Công giáo La Mã -nhưng số người hành đạo, nhất là nơi giới trẻ rất giảm sút, dù người đi làm phải đóng 1% số thu nhập là "tiền lễ"/tithe cho Giáo Hội. Giáo phái Tin Lành có khoảng 5% tín hữu, Hồi giáo và vài nhánh đạo khác của dân nhập cư chiếm 17%.
Nổi danh nhất thủ đô là thánh đường St-Étienne /Stephansdom với các tháp cao kiểu Gothic nhiều góc cạnh, tọa ngự ngay khu trung tâm thương mại của Wien, ven đại lộ đông người qua lại. Khởi công xây năm 1139 và luôn được bổ túc trong những thế kỷ tiếp, theo thời điểm của 9 cuộc Thánh Chiến máu lửa kéo dài gần 200 năm. Nét lộng lẫy và mỹ thuật tinh tế của chính điện luôn làm khách thăm trầm trồ khen ngợi. Stephansdom có dàn chuông vĩ đại nặng 20 tấn cho tiếng vọng vang xa, vòm mái đặc biệt dùng ngói tráng men bóng sáng sắc mầu, lát theo đường chéo cho kết quả thật đặc biệt.
Stephansdom có 343 bậc dẫn lên đỉnh một ngọn tháp, cho khách chiêm ngưỡng Wien qua tầm nhìn bát ngát, là một trong những thánh đường xứ Áo đã phải hứng chịu nhiều tàn phá nhất qua bao cuộc chiến từ cổ chí kim, cũng là nơi nhạc sĩ đại tài vắn số Mozart cử hành hôn lễ năm 1782. Và ngài giáo hoàng Benedict XVI đã từng đến đây thăm viếng.
* Lâu đài Schönbrunn
* Mặt tiền lâu đài với vòi phun nước tỏa *Vườn thượng uyển phía sân sau Schloss Schönbrunn được khởi công năm 1696, do ý vua Leopold I cũng muốn có một dinh điện huy hoàng như lâu đài Versailles, đang làm rạng danh vua Pháp Louis XIV qua nét tráng lệ bậc nhất trời Âu. Là kiệt tác mỹ thuật rococo -một chuyển hướng giữa dạng baroque Ý và rocaille Pháp, lâu đài Schönbrunn là chốn nghỉ dưỡng mùa hè của hoàng gia Áo, gồm một dinh điện rất to rộng và nhiều cơ ngơi với tổng số 1441 phòng, thiết kế thật sa hoa lịch lãm trên một vùng đất thênh thang ven thủ đô, giữa một vườn hoa "à la baroque française" đầy hương sắc. Nhiều phòng được mang tên theo cách trang trí như Cabinet Chinois Rond, Salon Chinois bleu, Salon Vieux-Laque.. hay tên danh nhân La Chambre de Napoléon.. Cả căn phòng giải trí cẩn gương dát vàng rực rỡ, mà một thời cậu bé thần đồng 6 tuổi đã biết soạn nhạc Amadeus Mozart, đã biểu diễn màn trình tấu dương cầm trước hoàng hậu Maria-Theresia và hoàng gia Áo quốc.
*Chim diều hâu 2 đầu, biểu tượng của Austro-Hungarian Empire *Dinh điện dành riêng cho các buổi hòa nhạc
Thêm nét hài hòa là những khu vườn hồng, vườn hoa muôn vạn sắc xinh tươi, đài phun nước Fontaine de Neptune, Orangerie, Palmeraie, Puppet theatre, tàn tích kiểu La Mã cổ, La Gloriette: đài vinh danh lịch sử huy hoàng, cả một sở thú -đầu tiên trên thế giới, với nhiều giống vật lạ được mang về từ khắp chốn.
Khi nói về nước Áo và thủ đô Wien, nhiều người nghĩ ngay đến hoàng hậu Elisabeth hay Sissi, 1837-1898, của vị hoàng đế lên ngai vàng năm 18 tuổi Franz-Joseph Habsbourg.. Mà biết bao cô gái vừa đến độ mộng mơ, vào những năm 1956/1957/1958, đã mê mẩn qua 3 cuốn phim Sissi thuộc dạng không tuổi -nay vẫn luôn xuất hiện trên màn truyền hình. Phim kể về định mệnh hy hữu của cô gái yêu kiều 17 xuân xanh, qua cuộc gặp gỡ đẹp như một giấc mơ hoa với vị hoàng đế 24 tuổi, trong khung cảnh thơ mộng vùng Bavaria xứ Đức.. Để cô lộng lẫy bước lên ngôi hoàng hậu /Kaiserin của ngai vàng Đế chế Áo. *Phim được chiếu nhiều lần tại Sài Gòn, khiến lắm cô học trò đã rủ nhau xem đi xem lại, rồi cùng.. thổn thức một thời! Do cô nào cũng hâm mộ nét tươi đẹp của nữ diễn viên Romy Schneider, và tài tử rất jeune premier Karlheinz Böhm -đúng như một.. chàng hoàng tử trong mộng đầu tiên!
* Photos từ Internet: phim ảnh Kaiser Franz Joseph & Kaiserin Elisabeth. Và tranh họa cô gái trẻ Sissi ngày cưới
Schloss Schönbrunn còn được người hâm mộ đặt tên Lâu đài của hoàng hậu Sissi, do có 42 phòng ốc được đặc biệt mở cửa cho khách viếng, mà nhiều căn chỉ để trưng bầy nữ trang, y phục, vật dụng, cỗ xe lộng lẫy.. của bà hoàng, vốn được yêu quý trên vương quốc từ thuở mới đăng quang. Sau, lại được khán giả khắp thế giới ngưỡng mộ qua bộ phim Sissi rất thành công.. Để theo thời buổi của các phương tiện truyền thông, hoàng hậu Elisabeth-Sissi đã trở thành một huyền thoại rất lung linh quyến rũ của lịch sử vương quyền nước Áo. Qua từ những ngày tháng rạng rỡ hạnh phúc lứa đôi, và huy hoàng của vương triều, đến một kết cuộc vô cùng bi thảm. Như cuộc đời của nữ tài tử Romy Schneider thủ vai chính trong phim.
Schloss Schönbrunn còn được người hâm mộ đặt tên Lâu đài của hoàng hậu Sissi, do có 42 phòng ốc được đặc biệt mở cửa cho khách viếng, mà nhiều căn chỉ để trưng bầy nữ trang, y phục, vật dụng, cỗ xe lộng lẫy.. của bà hoàng, vốn được yêu quý trên vương quốc từ thuở mới đăng quang. Sau, lại được khán giả khắp thế giới ngưỡng mộ qua bộ phim Sissi rất thành công.. Để theo thời buổi của các phương tiện truyền thông, hoàng hậu Elisabeth-Sissi đã trở thành một huyền thoại rất lung linh quyến rũ của lịch sử vương quyền nước Áo. Qua từ những ngày tháng rạng rỡ hạnh phúc lứa đôi, và huy hoàng của vương triều, đến một kết cuộc vô cùng bi thảm. Như cuộc đời của nữ tài tử Romy Schneider thủ vai chính trong phim.
* Hofburg Imperial Palace
Hoàng triều Maison Habsburg cai trị giang sơn bát ngát từ lâu đài Hofburg trong suốt gần 7 thế kỷ, cho thấy vẻ đồ sộ và mức tráng lệ xứng đáng của một tổng thể 10 dinh điện, cùng nhiều cơ ngơi trên 18 nhánh cấu kết, gồm 2600 phòng ốc tọa lạc giữa khu Phố Cổ. Là kỳ công kiến trúc thu hút khách viếng nhất nước, Hofburg được tô điểm với nhiều kiểu mẫu, từ một tòa nhà đá Gothic thời Trung Cổ vào đầu thế kỷ 13, sang đến lắm dạng thiết kế đa phong cách của các trào lưu mỹ thuật, theo từng triều đại vua quan và những cuộc tái tạo dựng sau nhiều chiến trận.
Ngày nay khu vườn rộng tô điểm với nhiều pho tượng đồng vua chúa là một công viên, các dẫy dinh thự huy hoàng của Hofburg được dùng làm Thư viện Quốc gia, Nhà văn hóa và Bảo tàng viện -cho trưng bầy nhiều sưu tập hình tượng và tranh họa quý hiếm, hằng hà sa số châu báu ngọc ngà, lắm vương miện sáng ngời đá quý, bao vật dụng xa hoa lộng lẫy.. là minh chứng chốn đỉnh cao danh vọng của các vị vua dòng dõi Maison Habsburg. Một khu vực dành làm Trường dậy nghệ thuật trên lưng ngựa -nổi danh nhất thế giới. Nhiều phần làm văn phòng của Phủ tổng thống, các viện và bộ, cả lắm phòng thông tin, hội nghị..
* Viện bảo tàng Kaiserin Elisabeth *.. Xếp tàn y lại để dành hơi.. * Kaiser Franz Joseph
Có 20 gian phòng được mở cửa dành cho công chúng thăm viếng, để chứng kiến bao tinh hoa và nghệ thuật đỉnh cao của Maison Habsburg qua nhiều thế kỷ, cũng như phong cách sống vương giả trong những Kaiserappartements, nhất là dành hẳn một Bảo tàng Sissi cho người ái mộ. Qua một không gian rất cao sang nhưng ấm cúng, được trang trí thật tinh tế và sa hoa, khách được chiêm ngưỡng một cõi rất riêng của hoàng hậu Sissi. Riêng Kaiser Franz Joseph đã sống và qua đời tại Hofburg năm 1916, trong thiếu vắng và niềm thương nhớ không nguôi nàng Sissi yêu dấu của suốt cuộc đời ông. Như Kaiser đã thố lộ cùng một thân cận "Nul ne sait combien nous nous sommes aimés", "You will never know how much I loved this lady".
* Huyền Anh, BTX-69
====================
