THÁNG TƯ ANH ĐÀO
Mimosa thân mến,
Cám ơn
em đã gửi thư thăm kèm theo một số hình ảnh về Đàlạt trong đó có những ảnh chụp
Hoa Anh Đào đang nở. Anh hình dung thấy được những cánh Anh Đào còn đọng sương
mai đang lung linh trước gió và trải mình dưới nắng mai Đàlạt. Có hai tấm ảnh
em ghi chú bên dưới là Hoa Phượng Tím khiến anh nhớ lại có cây Phượng Tím ở góc
bên phải của chợ Đàlạt. Sở dĩ anh nói như vậy là vì cách đây vài năm có một
người bạn thân gửi cho anh hai tấm ảnh chụp hai cây Phượng Tím và ghi chú, một
ở góc chợ Đàlạt và một ở góc đường nào đó trong thành phố (anh hoàn toàn không
biết những con đường mang tên mới). Lúc còn ở Đàlạt cách đây gần nửa thế kỷ -
nghe sao mà xa xôi quá nhỉ – anh chưa hề nghe ai nhắc đến Phượng Tím bao giờ. Màu
Phượng Tím đẹp mê hồn – em viết cho anh như thế!
Em có biết rằng ở Đàlạt có một loại cây cũng cho hoa rất đẹp
mà không ai nhắc tới? Có lẽ nó không có sắc màu rực rỡ và cũng không thấy trồng
nhiều ở Đàlạt. Đó là Hoa Xá Lị. Chắc em nghe rất lạ về cái tên của hoa này phải
không? Em còn nhớ con đuờng Nguyễn Trường Tộ chứ? Nếu em đi xe từ Sàigòn lên Đàlạt,
khi xe vừa qua khỏi cây 
xăng Kim Cúc ở đầu đường Nguyễn Tri Phương, xe đổ dốc, em
thấy Hồ Xuân Hương với làn nước trong xanh hiện ra bên phải dưới mắt em, sau
mấy dãy nhà ở triền đồi là sân vận động thành phố nằm thấp ở bên dưới. Hồi xưa
bọn con trai tụi anh thường đến đá banh ở sân vận động sau giờ tan học chiều,
rồi kéo nhau băng qua đường nhảy xuống hồ mà tắm bì bõm dưới làn nước lạnh cóng
của buổi chiều khi mặt trời chìm dần xuống sau dãy núi đã chuyển sang màu tím
thẫm ở miệt Cam Ly. Ngồi trên xe em cũng thấy được cây xăng Caltex ở góc bên
trái, nhìn chếch sang Nhà Thủy Tạ màu trắng. Đoạn đường dốc đó là đường Nguyễn
Trường Tộ. Hy vọng anh nhớ không sai. Dọc hai bên đường Nguyễn Trường Tộ là hai
hàng cây xá lị được trồng dọc theo con dốc, thân cây xá lị không to và cũng
không cao như Anh Đào, lá nhỏ như lá Mimosa (em còn nhớ đã ép tặng anh mấy chùm
mimosa?) và hoa xá lị nở vào những ngày sau tết âm lịch trong khi đó Anh Đào
lại nở vào những ngày cuối năm dương lịch, thường là vào mùa Lễ Giáng Sinh. Hoa
xá lị chỉ toàn màu trắng, cánh nhỏ hơn Hoa Anh Đào, chỉ bằng những cách hoa mai
của Miền Nam. Dạo ấy anh thường đi cắm trại và chung quanh Đàlạt chỗ nào đám
Hướng Đạo tụi anh cũng đặt chân tới. Có lần bọn anh cắm trại ở vùng Cam Ly
Thượng và tình cờ phát hiện ra một rừng cây xá lị đang mùa nở hoa. Thấy đẹp nên
bọn anh mỗi đứa chặt vài cành mang về nhà chưng, không ngờ để cả tháng mà những
cánh hoa trắng cũng chưa rụng. Từ đó, cứ đến tết là vài mấy đứa tụi anh rủ nhau
vào sâu trong vùng Cam Ly Thượng chặt xá lị về nhà cắm, sau tết vài tuần là hoa
nở. Còn nữa, trái xá lị màu sắc xám, lớn bằng đầu ngón tay trỏ ăn được nhưng
chát. Không biết bây giờ hai hàng xa lị ở đường Nguyễn Trường Tộ (chắc đã đổi
thành tên khác)có còn hay không?
Trở về chuyện mấy tấm ảnh Hoa Anh Đào. Anh xem kỹ thì thấy dạo này tuy hoa nở nhưng lại không có nhiều. Nhìn vào ảnh, anh có thể xác định vài vị trí nơi có những cây Anh Đào. Vị trí thứ nhất là hai cây Anh Đào nở khá nhiều hoa ngay mé Hồ Xuân Hương khoảng giữa Nhà Thủy Tạ và Cầu Ông Đạo. Hoa Anh Đào này được chụp từ hai hướng khác nhau, phía Cầu Ông Đạo chụp thì thấy xa xa là Nhà Thủy Tạ, xa nữa là tháp trường Lycée Yersin. Cũng từ hướng Cầu Ông Đạo nhưng đưa ống kính qua trái khoảng 60 độ thì sau những hoa Anh Đào nở rộ là nhà hàng Thanh Thủy có mái sơn màu tím nằm ẩn dưới những tàn cây thông cho bóng mát quanh năm. Ngày xưa khi còn ở Đàlạt, anh thấy mái nhà hàng Thanh Thủy lợp bằng ngói màu xám chứ không phải sơn màu tím như bây giờ.Vị trí thứ nhì có Anh Đào đang nở là ở trong một vườn hoa, anh không biết vườn hoa này nằm ở đâu trong thành phố (chắc chắn không phải là Vườn Bích Câu mà mấy chục năm về trước anh và em nhiếu lần đạp xe đến đó). Anh không biết ai là tác giả của tấm ảnh này (hy vọng không phải là em) nhưng anh thấy tấm ảnh hơi “phi nghệ thuật”vì tiền cảnh của mấy cây Anh Đào đầy hoa là bức tượng thiếu nữ (hay bà già?) màu trắng đứng ưỡn ngực rất kệch cỡm trông giống như một chị du kích vừa thay bộ bà ba màu đen và bỏ khẩu AK xuống để khoác vào bộ áo tang màu trắng! Tấm ảnh bị lệch đi vì sức nặng của bức tượng. Tội nghiệp cho mấy cây Anh Đào của em và của anh, của những người Đàlạt! Em đừng trách anh khó tính nhá!Vị trí thứ ba của những cây Anh Đào đang nở hoa ở con đường ngày xưa có tên là Lê Đại Hành, con đường trước rạp ciné Hòa Bình chạy thẳng xuống Bờ Hồ. Con đường này ngày xưa là con đường rợp Hoa Anh Đào mỗi mùa Lễ Giáng Sinh về cho đến hết tháng giêng dương lịch, thỉnh thoảng hoa nở muộn nên tết âm lịch vẫn còn hoa. Cây Anh Đào nơi đây đầy hoa nên thấy thiên hạ đua nhau đến quanh gốc cây bấm máy, có cả một cặp mặc đồ cưới đang giả vờ âu yếm đứng dưới những cành đào màu hồng thắm. Trông cũng vui vui phải không em? Dãy kios nằm trên đường Thành Thái trông lạ hẳn đi nhưng anh vẫn nhận ra được nhờ bức vách chắn bằng đá hoa cương dọc theo con đường xuống tới bến xe ở đầu Ấp Ánh Sáng.
Có vài tấm ảnh chụp Hoa Anh Đào dọc theo những con đường hoặc bên trong sân của những ngôi biệt thự. Anh không nhận ra những con đường này và cũng không hình dung những ngôi biệt thự trông có vẻ sang trong này được mọc lên ở khu vực nào. Trong một thư trước gửi cho anh, em có kể rằng “Đàlạt bây giờ nhà cửa mọc lên như nấm, vô trật tự và màu mè rất hổ lốn, ồ ào, bụi bặm...Anh về đây sẽ không còn thấy Đalạt của anh ngày xưa nữa đâu…”
Mimosa thân mến,
Chuyện Hoa Anh Đào Đàlạt chắc đã đủ. Bây giờ anh nói chuyện Hoa Anh Đào ở Mỹ theo lời yêu cầu của em. Nơi anh ở không có Hoa Anh Đào đâu. Muốn xem Hoa Anh Đào thì phải sang tận thủ đô Hoa Thịnh Đốn. Hoa nở vào tuần lễ cuối tháng ba và hai tuần đầu tháng tư. Dịp này thì du khách khắp nơi đổ về đây xem hoa có đến hàng vạn người. Nhiều lần anh đến chơi vùng Hoa Thịnh nhưng không đúng mùa Hoa Anh Đào nở. Đầu tháng tư vừa rồi, bạn anh ở vùng Hoa Thịnh Đốn có gửi qua email cho anh xem một số hình Hoa Anh Đào đang nở. Trong email bạn anh viết: Trong số 100 địa điểm trên thế giới phải đi xem trước khi chết, cần phải xem Hoa Anh Đào ở DC. Đẹp nhất là lúc hoa tàn rơi lả chả mà mình đi bộ ở bên dưới, đẹp, buồn và romantic lắm, hoa rơi bay vào mặt vào tóc mình. Nhớ bài ca “Giờ đây trên sông hoa rụng tơi bời, giờ đây em ơi cơn mộng tan rồi…”. Khi mới về sống ở DC, trong hơn 10 năm liên tục khi Hoa Anh Đào nở, chúng tôi nghỉ làm một ngày mua ổ bánh mì, buổi trưa trải chiếc chiếu dưới một cây thật đẹp nằm coi hoa rụng. “Life is beautiful but short like 3 days of cherry blossoms...” Japannese Poem. Năm 2012 ở DC sẽ kỷ niệm 100 năm Hoa Anh Đào. Chắc lễ hội bách niên sẽ lớn lắm nhưng vé máy bay và hotel sẽ rất đắt. Tuần Anh Đảo nở - cuối tháng ba đầu tháng tư là tuần đông du khách nhất ở DC, không lái xe được, đông như chợ hoa Nguyễn Huệ Sàigòn. Các hội đoàn, đoàn thể Việt Nam (Chu Văn An, Đồng Khánh, Trưng Vương, Cựu Quân Nhân…) đều chọn tuần này để reunion ở DC. Không có nhà hàng mà đặt tiệc…
Những cây Anh Đào này do thị
trưởng thành phố Tokyo là Yukio Ozaka tặng cho vùng Washington DC vào năm 1912.
Anh thấy cả một rừng hoa Anh Đào quanh bờ sông Potomac. Anh cũng muốn được trải
chiếu nằm dưới những tàn Hoa Anh Đào để cho hoa rụng lên người, hứng làn gió
mát từ lòng sông lùa vào mơn man da thịt rồi ngủ thiếp cho đến khi mặt trời rơi xuống tận đáy sông. Cây
Anh Đào nào cũng đầy hoa từ màu đỏ thắm, đến màu hồng ngả sang màu trắng hồng và
những cọng nhụy hoa màu vàng màu đỏ óng ánh bên trong những cánh hoa mong manh
trước gió. Trên những thảm cỏ xanh và các lối đi dọc bờ sông phủ đầy xác hoa
rơi rụng. Người đi xem hoa mặc đồ ấm vì những ngày này miền đông bắc Hoa Kỳ vẫn
còn lạnh chứ không như nơi anh ở, trời đã bắt đầu chuyển mùa để sang hè.
Đáng lẽ thư của anh ngưng nơi đây nhưng có một chuyện cũng liên quan đến hoa trong tháng tư này nên anh cố gõ thêm cho em đọc, đừng trách anh ưa cà kê dê ngỗng đó nhé! Anh chỉ nói chuyện “Hoa” thôi. Đó là một loài hoa mà chỉ ở tiểu bang Texas mới có, tên gọi là Bluebonnet. Đến mùa hoa nở vào cuối tháng ba đầu tháng tư – như Anh Đào ở DC, dọc hai bên các xa lộ vùng nam Texas xuyên qua nhiều thành phố là những tấm thảm Bluebonnet trải dài tận hai phía chân trời.Vào những ngày hoa nở dân chúng lái xe tỏa ra khắp các xa lộ để xem hoa, chụp hình quay phim đông vui như những ngày hội, chưa kể Bluebonnet là một đề tài hấp dẫn đối với các nhiếp ảnh gia và họa sĩ. Bluebonnet có màu xanh tím thật đặc biệt với thân cây cao chỉ khoảng 10 cm. Vào năm 1910 các nhà lập pháp của tiểu bang Texas tranh luận nhau về việc chọn một loại hoa làm biểu tượng của tiểu bang, cuộc tranh luận gay go được mệnh danh là “ Bluebonnet War” kéo dài hơn cả năm trong nhiều phiên họp. Cuối cùng, đến ngày 7 tháng 3 năm 1901 các nhà lập pháp tiểu bang đã chọn Bluebonnet làm hoa biểu tượng chính thức của tiểu bang và đạo luật đã được ký ban hành bởi thống đốc Joseph Sayers.
Mimosa thân mến,
Tháng tư Anh Đào ở Đạlạt nở, Anh Đào ở thủ đô Hoa Thịnh Đốn nở. Nơi vùng đất tạm dung của anh cũng có một loài hoa nở cùng thời điểm, Bluebonnet. Anh Đào hay Bluebonnet là những quà tặng của Thượng Đế. Hãy cám ơn Thượng Đế, cám ơn mọi loài cây cỏ bông hoa đã tô điểm cho cho đời sống nhân gian thêm vui thêm đẹp. Dù xa Đàlạt đã ngót hai mươi năm nhưng không lúc nào hình ảnh của Đàlạt phai mờ trong trí của anh. Mỗi lần nhận đươc những hình ảnh hoặc nghe những bài hát về Đàlạt, anh cứ ngồi thừ ra mà ngắm mà nghe. Anh buồn đến não lòng em có tin không? Cả một rừng Anh Đào ở thủ đô Hoa Thịnh Đốn cũng không thể nào che lấp đi những cành đào ốm yếu mong manh đứng lẻ loi bên Hồ Đàlạt. Ước gì giờ này anh có mặt ở bên hồ để cầm máy chụp cho em vài tấm hình kỷ niệm. Nào, em hãy mỉm cười đi…
Mimosa thân mến,
Thư của em đầu tháng gửi cho anh. Nay đã là hạ tuần tháng tư. Mỗi năm có ba mươi ngày trong tháng tư. Những ba mười ngày đó trong suốt ba mươi sáu năm khuấy động hồn anh. Vết chém tháng tư không chỉ làm cho anh bị thương tích mà làm cho mọi cư dân Đàlạt bị rỉ máu không bao giờ lành được, trong đó có em.
Mimosa thân mến,
Anh vẫn gọi tên em là Mimosa như ngày nào. Có một lần gọi tên em là Minh Hạ bị em giận. Thôi nhé! Em nhớ thư cho anh nói về những cơn mưa tháng năm Đàlạt như em đã hứa.
Anh
Phong Châu
