INDIA, STATE OF GOA
India’s Sunshine State of Goa tuy nhỏ nhưng được thiên phú với nhiều bãi biển cát vàng đẹp lung linh trên làn nước trong, sông hồ mượt mà, thênh thang bao cánh rừng già, thung lũng dàn trải trên đất đai phì nhiêu bạt ngàn hàng dừa xanh lá. Nhất là dễ dàng thấy ảnh hưởng từ Bồ Đào Nha một thời đô hộ, đã để lại trên Goa nhiều vết tích văn hoá và đạo giáo quý báu, ghi đậm dấu ấn trong dòng lịch sử nhiều đổi thay thời cuộc xứ Ấn. Ngành khoa học khảo cổ cho biết phần đất chốn này từ muôn triệu năm trước đã trồi lên từ lòng biển.. Để theo cuộc tiến hoá từng là nơi sinh sống của giống dân Neolithic.. Và sau, nhờ vị trí thuận lợi ven biển, Goa đã là một trung tâm trao đổi bán buôn trù phú theo suốt chiều dài hiện hữu.
Vận nước Ấn Độ đã trải qua nhiều giai đoạn đáng ghi nhớ như: từ thế kỷ 3 đến 6, Gupta Empire trong suốt thời cai trị đã để lại nền móng một xã hội khá có quy củ, tuy bao cuộc chiến tranh giành quyền lợi của nhiều tiểu vương quốc từng gây ít nhiều xáo trộn.. Cho đến khi phải hứng chịu cuộc tổng xâm lăng của đoàn quân Hồi giáo, để trở thành Delhi Sultanate năm 1300, và trải dài qua hơn 2 thế kỷ.. Đến khi Mughal Dynasty đánh đuổi được ngoại xâm và thành lập vương quyền từ năm 1526 đến 1707. Hoàng gia Anh Quốc thời huy hoàng vững mạnh nhất, với hoài bão cho một giang sơn bát ngát mà mặt trời không bao giờ lặn, đã cho quân binh tung hoàng trên khắp các đại dương và biển rộng, tranh hùng với Tây Ban Nha, Pháp, Bồ Đào Nha, Netherlands.. trong việc chiếm hữu các phần đất mới của nhiều sắc dân nhược tiểu, hay dòng giống dân bán khai, mộc mạc.. Và Anh Quốc đã đặt nền cái trị bóc lột lên Ấn Độ từ năm 1818 mãi đến 1947, khi toàn dân xứ Ấn, dưới sự lãnh đạo trong tinh thần Bất bạo động của ngài Mahatma Gandhi qua một Freedom Movement, từ năm 1915 đến 1947, đã chiến thắng đế quốc để thành lập nước Cộng Hoà Ấn Độ.
Nếu Ấn Độ giành được độc lập năm 1948 -qua tâm trí và tài sức của Mahatma Gandhi để tranh đấu từ năm 1915, thì Goa mãi đến 1961 mới trở thành một Indian State, khi Bồ Đào Nha phải nhượng bộ theo thời thế. Nhưng trong suốt thời gian đô hộ Bồ Đào Nha đã làm thay đổi cách sống của người dân thành Goa, về văn hóa, âm nhạc, ẩm thực.. để kéo dài đến tận nay. Vì nếu phần đông người Ấn giữ chay trường với rau củ hoa trái, tuyệt đối không sát sinh, thì khá đông dân tỉnh bang Goa ăn tôm cá đủ loại, cả thịt heo gà dê cừu và uống rượu.. Y phục cũng theo trào lưu Âu Mỹ hơn và dân trí tỉnh bang Goa cũng khá khác biệt so với đại đa số thị thành của xứ Ấn. Như cảnh nghèo khó đến thê thảm hay dân lê la vỉa hè cũng ít thấy, cách đối xử với những người khác giai cấp /castes vốn là một tệ nạn khó xoá trên Ấn Độ đã biến mất nơi đây. Goa nay là tỉnh bang thu hút đông khách thăm bởi nét văn hoá lạ, thành trì bề thế và giáo đường quan trọng, thoải dài những bãi biển xanh cát trắng thanh thản nghiêng bóng hàng dừa..
* Panjim, The State Capital of Goa
Nằm ven bến cảng thương mại tấp nhập thuyền tầu của Goa, thành phố Vasco da Gama -gọi tắt là Vasco, được khởi sắc năm 1543, vinh danh nhà hàng hải Bồ Đào Nha đã khám phá ra đường biển dẫn đến Ấn Độ từ năm 1498. Vào xa hơn là Panjim -thủ đô tỉnh bang Goa. Có nhiều thánh đường Kitô giáo, đền Ấn Độ giáo và Hồi giáo, các bảo tàng viện, nhà văn hoá.. ghi dấu một thời gian dài chung sống giữa các luồng tư tưởng khác biệt. Đường phố cũng khá gọn sạch, không có cảnh.. lôi thôi lếch thếch đến phát ngại như thấy trên bao thị thành lớn của Ấn Độ, hay ngay cả ở Mumbai /Bollywood hoa lệ -mà mỗi ngày được sản xuất ra một cuốn phim đầy tình tiết lâm ly bi đát, chua chát đau thương, để tình yêu và chính nghĩa luôn tất thắng, làm vui lòng toàn giới nam phụ lão ấu của những xóm bình dân, lấy ca kịch múa hát và.. thánh hóa lắm tài tử giai nhân điện ảnh để làm niềm vui, gợi giấc mơ hoa, chả hạn! Ấn Độ nói chung ít có những thị thành với bao tòa nhà chọc trời và trung tâm mua sắm tân tiến. Rất nhiều thành phố và làng thôn cho cảm giác là thời gian như ngừng trôi từ nhiều thập niên qua.
Old Goa / Vella’ Goa, được lập vào thế kỷ 15 dưới thời các rulers thuộc Bijapur Sultanate, nhưng bị mất vào tay Bồ Đào Nha vào thế kỷ sau, dùng đặt các cơ quan liên lạc và hành chánh chỉ huy thuộc địa năm 1510. Old Goa nay rất nổi tiếng với 3 thánh đường quan trọng, được Tổ chức UNESCO vinh danh là những Di sản Văn hoá của Thế giới năm 1986.
* Basilica of Bom Jesus,
Được xem như một kiểu mẫu xuất sắc của baroque architecture theo dạng cruciform, Vương cung Thánh đường Bom Jesus /Good Jesus, Infant Jesus mang mầu đỏ thắm gạch nung, với 3 tầng và nhiều cột đá cao khắc chạm chống đỡ trên khắp mặt tiền. Thánh đường có đài thánh là tâm điểm và 4 đài nhỏ 2 bên, được khắc chạm trên đá cẩm thạch cùng gỗ quý, tô dát vàng lộng lẫy, thờ kính Đức Bà Maria cùng các thánh.
Basilica of Bom Jesus được biết nhiều do có chapel cất giữ hài cốt của St. Francis Xavier -vị thánh chủ của tỉnh bang Goa, tạ thế ngày 3/12/1552 sau cơn bạo bệnh, giữa hành trình rao giảng Tình yêu của Thiên Chúa dành cho nhân loại trên thuộc địa. Trong nhiều thế kỷ, relics của Thánh Francis Xavier được đem đi nhiều nơi cho tín đồ tận mắt kính viếng, trước khi mang về niêm liệm trong một hòm kính nơi đây năm 1952.
* Saint Catherine of Alexandria,
Thánh đường to lớn nhất Á châu, St. Catherine Church mầu trắng mát được khởi công xây cất vào năm 1562, là một hòa hợp giữa kiến trúc Portuguese-Gothic và Tuscan-Corinthian. Có chiều dài thuôn thả hình cruciform và hai phần riêng biệt. Phần đầu trước sân rộng với chính điện dành tôn vinh Thánh Catherine của thành cổ Alexandria, hai bên có nhiều tranh họa ghi lại cảnh St. Catherine chịu khổ nạn tử đạo, cả 8 chapels và 6 đài tháp nhỏ dành tôn thờ Đức Bà và nhiều vị Thánh Cả. Façade của thánh đường chỉ có một tháp chuông vuông vức, nhìn thiếu vẻ cân đối, nhưng được cho là do có quả chuông bằng vàng nên khi gióng lên, tiếng ngân vọng vang được nghe rất xa khắp mọi nơi chốn trên thành Goa.
Phần tiếp nối của chiều dài Thánh đường Saint Catherine of Alexandria là Church of Saint Francis of Assisi, xây năm 1661 bằng những tảng đá tạc mầu trắng. Trên façade cổ kính cao có 2 tháp chuông hình trục, và một hốc đá dựng tượng Thiên sứ Michael. Bên trong giáo đường, đẹp trang trọng với một toà thánh, đài giảng và những hình tượng chạm khắc rất tinh tế, có màu hồng chủ đạo cùng được sơn phết vàng lộng lẫy, quả là một tuyệt tác. Một đài thánh tượng nói lên lòng thành khẩn của Thánh Francis of Assisi dành cho Đức Chúa: cảnh ngài ôm Chúa Jesus tử đạo trên thập giá, một cánh tay của Chúa choàng qua vai ngài, hai bên là tượng Thánh Peter và Thánh Paul. Trên mặt tường khắp giáo đường có rất nhiều tranh họa kể lại cuộc sống nhiều hy sinh để truyền giáo, cùng trọn lòng yêu Chúa của St. Francis of Assisi.
* Saint Cajetan Church,
Được lấy kiểu cách từ lộng lẫy và vĩ đại Basilique Saint-Pierre de Rome trên Vatican City, giáo đường vinh danh Thánh Cajetan của Goa nhỏ gọn hơn nhưng bên trong thật là một kho tàng nghệ thuật, ghi đậm nét tinh tế của bao bàn tay nghệ nhân để hoàn thành tuyệt tác. Với mặt tiền theo kiểu dạng neo-classical cùng nóc vòm với hai tháp chuông uy nghi bề thế, tạo vẻ tôn nghiêm đặc biệt cho toàn thể giáo đường.
Nếu khách xa phải trầm trồ trước vẻ đẹp quý hiếm của toàn thể công trình đền Thánh Peter tại Roma, thì trên giáo đường Saint Cajetan thuộc khu Phố Cổ Goa, với những hình tượng, tháp thờ và nhất là những cột gỗ to cao khắc tạc và điểm tô xuất sắc đẹp theo kiểu Baroque, luôn được khen là xứng đáng với kiểu mẫu chính ở Tòa Thánh Vatican. Có nhiều hình tạc và tranh họa theo từng diễn tiến cuộc đời sống đạo và truyền giáo khổ hạnh của Thánh Cajetan.
* Đền Ấn Độ giáo Mangueshi,
Đền thờ Thần Silva, hàng ngày đều có đông đảo tín đồ đến dâng lời cầu khẩn cùng nhiều lễ cưới được tổ chức, và mỗi đêm đều có cuộc rước kiệu quanh đền. Ngày trước Mangueshi Temple nằm nơi xa bên ven sông Zuari, sau cuộc xâm lấn dân quân Bồ Đào Nha bèn cho xây dựng nhiều thánh đường rất gần, khiến các tín đồ Ấn Độ giáo phải tháo gỡ từng viên gạch đá của đền Shivalingam, mang về làng Priol nơi đây để gầy dựng lại tốt đẹp hơn xưa.
*Huyền Anh, BTX-69
