Puerto Rico, Rich Port
Puerto Rico, Rich Port -trên danh nghĩa The Commonwealth of Puerto Rico, nhưng Free Associated State of Puerto Rico là một Unincorporated territory of the United States, Porto Rico. Nằm trên vùng đông bắc biển Caribbean, là một quần đảo với thủ đô San Juan trên đảo lớn và một số đảo nhỏ có cư dân, dùng tiếng Anh và Tây Ban Nha như hai ngôn ngữ chính, Porto Rico có diện tích 9.104 km2, gần 3.5 triệu dân, mà khoảng 76% thuộc sắc da trắng của các dân trời Âu xưa sống trên thuộc địa, 12.4% da đen từ dòng giống nô lệ Phi châu, và nhóm dân pha trộn đa chủng tộc.
Khách thăm hải đảo đều thích phú trước cảnh sắc rất xinh tươi, tân tiến lẫn thấp thoáng vẻ cổ điển qua nhiều khu gia cư, phố thị, dinh điện mang phong thái và nét duyên của các thành phố như Seville, Madrid, Buenos Aires.. trong khu phố cổ Old San Juan. Dược khởi công ngay sau thế kỷ 16, vào thời cai trị của nhà thám hiểm Juan Ponce de Leon -từ năm 1508 đã được lệnh mang quân thống lĩnh đất đai, thiết lập nhà cửa, thành lũy trên những thuộc địa liên tiếp chiếm đoạt của thổ dân từ hoàng gia Tây Ban Nha, sau 4 chuyến khám phá của Cristobal Colon.
Tôn vinh Đức Bà Maria làm Thánh Mẫu thuộc địa, nên theo thuyền tầu, conquistadores và các nhà truyền giáo, nhiều thánh đường được xây dựng nơi đây, mà nét thời gian còn đọng lại trên bao hình tượng và tranh họa cổ, toà giảng, tháp chuông của San Jose Church, The Cristo Chapel, El Catedral de San Juan Bautista với ngôi mộ của Juan Ponce de Leon.. Khiến lắm khách không khỏi thấy dâng chút bùi ngùi khi nhớ lại bao trang sử cũ.
Thủ đô San Juan còn giữ được nhiều thành lũy lẫn dinh điện rất bề thế và vững vàng -do vị thế chiến lược quan trọng, như Fortin de San Jeromino, La Fortaleza, hay hai biểu tượng huy hoàng nhất Castillo San Cristobal và Castillo San Felipe del Moro, thuộc hàng to lớn nhất miền Tân Thế Giới, luôn được tu chỉnh qua bao thế kỷ và theo từng cuộc chiến, để bảo vệ các thuộc địa đế chế Tây Ban Nha trước tham vọng của Pháp, Anh, Netherlands, Denmark -cũng như nhằm tăng cường quân lực để tiến sâu trong lục địa, mở rộng lãnh thổ và bành trướng uy lực của hoàng triều.
Khởi đầu khi Cristoforo Colombo hạ bước giăng cờ và đặt thập giá dành quyền chiếm hữu, nhiều hòn đảo nơi đây đang là chốn sinh sống của giống dân da xậm Taino đến từ lục địa. Sau, theo thời thế của gần 4 thế kỷ tung hoành, nhiều thuộc địa Tây Ban Nha đã dần mất vào tay các hoàng gia trời Âu khác, qua bao trận chiến máu đổ, súng đạn ngút trời xanh biển rộng. Và cả trên lục địa với Peru và Mexico sau này. Năm 1898, theo cuộc Spanish-American War, Hoa Kỳ thắng thế, chiếm được hầu hết các thuộc địa của hoàng gia Tây Ban Nha qua Thoả Ước ký kết tại Paris..
Cũng theo một hiệp ước riêng, Hoa Kỳ được quyền cai quản lãnh thổ Porto Rico, mọi người dân hải đảo đều là công dân Mỹ, nhưng không được tham dự cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Porto Rico cũng không có phiếu bầu của United States Congress, nhưng chính quyền Mỹ chấp nhận hiến pháp riêng của Porto Rico và dân hải đảo được bầu cử chọn governor của họ. Cư dân Porto Rico cũng nhận được trợ giúp từ Hoa Kỳ, nhưng không được đầy đủ các quyền lợi và phúc lợi xã hội cao như dân trên lục địa Mỹ.
San Juan tươi đẹp, đường phố thanh cảnh, nhà cửa dinh thự đa số mang mầu trắng tươi mát, như Điện Capitol to rộng bề thế, El Palacio de Santa Catalina, La Fortaleza, Casa del Libro -một dinh thự của thế kỷ 18, nay thành Thư viện bảo tàng với hơn 5000 hồ sơ thủ bút hiếm quý. Kiến trúc trên San Juan rất đa nguồn, từ kiểu thuộc địa qua các chiếm cứ đến Ibero-Islamic -do một thời đoàn quân thánh chiến hậu duệ của giáo chủ Mohammed đã tiến đến tận Âu châu qua cửa ngõ Tây Ban Nha.
Hôm hai cánh chim di ghé bến, thấy 4 chiếc du thuyền nhộn nhịp đổ trên 10.000 du khách ngay cạnh khu phố cổ Old San Juan. Thành phố có những chuyến xe bus, trolley mời khách tự do lên xuống loanh quanh ngắm cảnh. Viejo San Juan của Ciudad Capital đặc sắc giữ chân khách với nhiều nhà cao tầng, những căn phố nhỏ kiểu cũ sơn mầu tươi sáng, lắm viện bảo tàng và phòng triển lãm phong phú. Đặc biệt Plaza Colón nằm giữa những con đường nhỏ lát đá tạc, ven công viên xanh cây cành vươn cao một tháp và tượng trắng của Cristobal Colon -vua thuộc địa Hispaniola. Vĩ nhân lừng danh nhất thế giới, mà tên tuổi đã ghi đậm trong vạn triệu trang sử sách, hình tượng và tên họ ông đã được vinh đặt cho biết bao thành phố, quốc gia, bảo tàng, tem thư.. Để không một danh nhân nào khác sánh nổi, ngay cả bà hoàng Victoria của một thuở huy hoàng "Mặt trời không bao giờ lặn trên vương quốc Anh".
Phố cổ San Juan là chốn dừng chân thoải mái với nhiều boutiques, open air cafés, hàng quán ăn và terrace rũ bóng cây xanh, cả một tiệm mời thêm món "Phô Viet Nam" 20$ một tô, thơm lừng hành ngò tái chín đủ cả, do chef bản địa nấu. Đời sống trên hải đảo được xem là đắt đỏ hơn ở nhiều thành phố lớn của Hoa Kỳ.
Khí hậu San Juan nóng ấm quanh năm, cho khách xa thong thả vui chân rảo bước viếng các thành cổ trên đồi cao hướng ra bát ngát đại dương, xuống phố rộng quanh co trên những mặt đường đá tạc ngắm cảnh sắc.. Hoà nhập vào bầu không khí vang tiếng nhạc lời ca, tươi thắm sắc mầu và đa văn hoá. Khám phá thuộc địa xưa qua hơn 5 thế kỷ ghi đậm dấu chứng của bao dòng giống cư dân, và đã để lại nhiều tính cách độc đáo, bao di sản hiếm quý.. được gìn giữ tốt đẹp từ một thuở lẫy lừng lịch sử.
Huyền Anh, BTX-69
Gửi ý kiến của bạn
