Cộng Hòa Hungary - Magyarország
Nước Cộng hòa Nghị viện Hungary có diện tích 93030 km2 và gần 10 triệu dân, thuộc Trung Âu cạnh các nước bạn Austria, Serbia, Croatia, Slovakia, Romania.. Nằm hai bên bờ khúc sông xanh Danube gợn sóng, thủ đô Budapest nổi danh xinh đẹp với nhiều đền đài cùng di tích, là một trong những thành phố được yêu chuộng và thu hút du khách nhất trời Âu.
Lần trang sử oai hùng cũ, được biết trên phần đất rộng Trung Âu từ trước Tây lịch đã có dòng giống các sắc dân Celts, Romans, Huns, Slavs, Magyar.. sinh sống, để cùng trôi nổi theo lắm tranh dành và những mất hay còn qua bao chiến cuộc. Đến năm 895, hoàng tử Árpád lãnh đạo một số đông dân Magyar trên vùng núi Ural, cho di cư xuống miền bình nguyên ven một nhánh sông xanh. Do thống nhất được 7 bộ tộc Magyar khác và cả chiếm cứ một phần lớn honfoglalás /đất chinh phục trên vùng đồng bằng cỏ mượt lẫn đồi cao hồ rộng nơi đây, hoàng từ thủ lĩnh Árpád đã khuyến khích toàn dân quân lập lên làng thôn, thị thành, xây nhiều đồn lũy.. Vào năm 1000, hậu duệ của hoàng tử Árpád là vua István I lên ngôi, là vị vua đầu tiên của vương triều Magyarország /Hungary. Và do được lòng Đế quốc Thần giáo La Mã qua chiếc vương miện gởi tặng từ ngài Giáo hoàng Sylvester ll, vua István I đã chuyển đổi thể chế Hungary thành một Vương quốc Công giáo, phong kiến. Rồi vì muốn củng cố uy quyền cũng như thần quyền, vua ra lịnh bắt bớ, tàn sát dân dị giáo hay các bè nhóm chống đối.
Sang thế kỷ 13, vua András II cho biên soạn Bản Hiến pháp đầu tiên trên Âu lục, và Nghị viện Quốc gia được thành lập. Nhưng sau, như nhiều vương quốc trời Âu bị giặc Mông Cổ từ Á châu ào ạt kéo sang xâm lấn, Hungary cũng có biết bao đền lũy và làng phố bị phá hủy tan tành, số dân từ khoảng hơn 2 triệu đã thiệt mạng đến gần một nửa.. Khi giặc Mông Cổ tạm thời rút binh, vị vua mới Béla IV dũng cảm đã cho tu bổ thành trì, xây dựng thêm nhiều đồn tháp cao và hào sâu kiên cố, khuyến khích toàn dân giữ vững chí khí.. Để khi giặc thù trở lại năm 1286, đã bị dân quân Hungary đánh trả đến tan hàng bại trận ngay trên cổ thành.
Thế kỷ 14 ghi dấu ấn huy hoàng với vua Károly Róbert tài ba lãnh đạo nước nhà thăng tiến, ngành thương mại phát triển thuận lợi, nền kinh tế vương quốc tiến bộ được ngưỡng mộ ở toàn cõi Trung Âu. Sau, được tiếp nối với vua Lajos I dũng mạnh, qua nhiều chiến lược và đại thắng nên đã kiêm quyền, làm vua luôn xứ Ba Lan, cả rộng mở biên thùy cho vương quốc nhà, từ Black Sea sang tận Adriatic Sea. Vào thế kỷ 15, vị vua toàn tài rất được yêu kính Matthias Cornivus đã giúp vương quốc nhà thăng tiến lừng lẫy, là một trong những trung tâm văn hóa rất được ngưỡng mộ khắp trời Âu. Thư viện Corviniana do vua thành lập lưu giữ nhiều đại tác phẩm sử học, triết học và khoa học quan trọng nhất Âu lục thuở đương thời. Và nay là một Di sản Văn hóa hiếm quý được bảo trợ bởi Tổ chức UNESCO.
Thời đại thịnh vượng của Hungary trở nên u tối vào những thế kỷ sau, qua nhiều vị vua kém tài đức và giới trưởng giả được nâng cấp với nhiều quyền cao chức trọng, bóc lột giới nông công nghèo khó, dẫn đến sự bùng nổ phản kháng.. Nhưng các cuộc vùng dậy của dân tình đều bị vương quyền đàn áp, gây bao bi thảm.. Tình hình bất ổn lâu dài đã cho Ottoman Empire cơ hội xâm chiếm Hungary, để trận bại chiến tại Mohács đã làm tan rã vương quốc Magyarország, khi sultan Suleiman của Đế chế Ottoman tiến binh toàn thắng, tận diệt các đội quân của Hungary. Chỉ hơn 5 thế kỷ sau ngày lập nước, và lập vương quốc năm 1000, Magyarország /Hungary bị mất chủ quyền từ 1541-1699. Để sau mất mát này qua bao chao đảo khác, khi phải chịu sự giám hộ của Maison Habsburg đến lúc bị sát nhập thành Austro-Hungarian Empire, 1867-1918.
Sau Thế chiến I, biên thùy của Hungary phải ấn định theo Hiệp ước Trianon 1920, bị cắt xén đến 71% lãnh thổ, mất đi 58% dân số và 32% sắc dân bản tộc Magyar -đã chọn cuộc sống trên nhiều nước cận kề. Sang đến Thế chiến II, Hungary theo khối Axis Powers -kết hợp các quốc gia chống lại lực lượng Đồng Minh. Và kết quả là sự tan rã của cả khối chống đối với biết bao tang thương cùng đổ nát trên khắp Âu lục. Trong suốt 4 thập niên 1947-1989, Hungary theo chế độ cộng sản đảng Hungarian People's Republic, dưới trướng búa rìu Liên Bang Xô-viết. Ngày 23 tháng 10 năm 1956, cả thế giới tự do đều chú ý đến cuộc Cách Mạng Hungary, bùng nổ và lan rộng khắp nước từ những dồn nén uẩn ức của dân tình, chống lại một chính phủ độc tài đã quá bám sát chủ nghĩa gắt gao của ông trùm cộng sản Stalin, cùng bao hệ lụy với Khối Nga.. Cuộc nổi dậy bất thành, mang đến quá nhiều đau thương tang tóc từ lực lượng đàn áp, nhưng được thế giới tự do đánh giá là những hạt mầm ươm ủ.. Để theo thời gian và lòng dân nung nấu, đã dẫn đến phong trào yêu cầu xét lại những hiệp ước lỗi thời ràng buộc nước nhà, cùng đòi hỏi một cuộc bầu phiếu tự do với nhiều ứng cử viên.. Tất cả đã gây nên lắm biến chuyển trong chính Đảng Cộng sản, để dần làm thay đổi tình hình chính trị trong những thập niên sau..
Năm 1989 quyết định những đổi thay vô cùng quan trọng trên khắp miền Đông Âu : Ngày 2 tháng 5, Hungary tiên phong phá bỏ biên thùy hàng rào kẻm gai xưa nay chia cắt với Austria. Ngày 7 tháng 10, đảng Hungarian People's Republic được thay bằng Hungarian Socialist Party, nhưng chỉ trụ được đến ngày 23 tháng 10, khiến Đảng Cộng sản Hungary phải giải thể, cho Nước Cộng hòa Nghị viện Hungary được thành lập. Và 23 tháng 10 cũng chính là ngày kỷ niệm 33 năm cuộc Cách mạng 1956. Để tiếp theo, Bức tường Ô nhục chia đôi Berlin cũng dễ dàng bị đập phá ngày 9 tháng 11. Và sự sụp đổ của Liên Xô năm 1991.
Ngày nay Hungary là một đất nước tiến bộ, dân trí cao với cuộc sống khá sung túc, kinh tế tăng trưởng, chỉ số phát triển theo tiêu chuẩn quốc tế tốt đẹp. Hungary luôn là một địa danh thu hút du khách với khung cảnh xinh tươi, nhiều hồ đẹp nước trong như hồ Balaton lớn nhất Trung Âu, hay hồ Heviz nước nóng rộng hàng đầu thế giới, thêm vào là bao đồng cỏ tự nhiên xanh tươi và thênh thang nhất lục địa. Và thủ đô Budapest luôn được yêu chuộng, nằm trong danh sách những thành phố đẹp nhất Âu châu.
Thủ đô Hungary có 1.8 triệu dân, nằm trên hai bờ dòng sông Danube dài 2850 km nức danh thơ mộng của The Old Continent. Le beau Danube bleu khởi nguồn từ vùng Black Forest nước Đức, lượt là chẩy qua 10 quốc gia Trung và Đông Âu trước khi đổ vào Black Sea. Ngày trước nơi đây là 2 vùng đô thị riêng biệt bên nhánh sông xanh chia đôi bờ Buda và Pest. Năm 1873, hai miền hợp nhất cho thủ đô Budapest mỹ miều danh tặng La Perle du Danube và Little Paris of Middle Europe.
Khách thăm Budapest đều thích thú trước cảnh sắc huy hoàng của ảnh hưởng văn hóa và nghệ thuật đa phong cách Medieval, Baroque, Gothic, Neo-classical, Art Nouveau.. qua các kiến trúc được giữ gìn, tu chỉnh qua bao thịnh suy và điêu tàn chiến cuộc. Ngắm nhìn Budapest thật mãn nhãn khi theo chiếc du thuyền lịch lãm, mà ngày hay đêm đều cho nhiều nét đẹp khác biệt. Khách luôn trầm trồ khi lênh đênh trên dập dình sóng vỗ, lướt nhẹ dưới những cây cầu thanh thoát, hai bên bờ là nguy nga các biệt điện rực rỡ muôn ánh đèn đêm.. Hoặc dưới khung trời khoảng khoát, tấm tắc khen thánh đường và kỳ tích soi bóng bên dòng nước biếc hay in dáng trên nền trời rộng, thấp thoáng nhiều thành trìvà lâu đài lẫn trong xanh mướt cỏ cây đồi núi.. Lại được vẳng nghe thánh thót tiếng dương cầm dòng nhạc bất hủ Franz Liszt -thiên tài âm nhạc Hungary, một trong những nhạc sĩ xuất sắc nhất của mọi thời đại. Hay qua các danh tác The Blue Danube /Strauss Jr, The Danube Waves /Ivanovici -mà các anh chị em thân hữu Anhđào Đalat trên dưới thế hệ của BTX-69, chắc không hề quên giọng hát vượt thời gian Thái Thanh ngày nào đã réo rắt ..Một dòng xanh xanh, một dòng tràn mông mênh. Một dòng nồng ý biếc, một dòng sầu mấy kiếp. Một dòng trời xao xuyến.. Hay ..Sóng lớp lớp.. Sóng đem nguồn vui.. Sóng dâng trong lòng ta mơ màng.. Nhạc điệu valse sang cả lả lướt vốn làm đắm say lòng người, và tiếng hát Thái Thanh thì vẫn chưa có ca sĩ nào sánh được..
Phố cổ Buda trên hữu ngoạn sông Danube, và các danh cảnh thu hút du khách nhất thủ đô :
Khu phố lịch sử Buda với hoàng cung, nhiều dinh thự, đền tháp, thánh đường, phố xá sắc mầu tươi đẹp, tọa trên vùng đồi cao phía tây thuộc hữu ngoạn dòng sông xanh, giữ bước chân khách viếng với những mặt đường đá tạc, các dẫy nhà sơn mầu tươi thắm còn tồn tại sau nhiều thế kỷ qua lắm kiểu dạng đặc thù, mà trên các tấm bảng đồng còn ghi khắc niên đại. Mọi cảnh sắc đều đặc biệt đẹp, là địa danh không thể thiếu do đã phản ảnh được một phần quan trọng dòng lịch sử Hungary với những di tích trên 1000 năm, theo các triều đại vương quyền hoặc đã từng gây ảnh hưởng thời chiếm trị, từ Đế chế La Mã sang Ottoman Empire, rồi với Maison Habsburg đến giai đoạn hợp nhất theo Austro-Hungarian Empire.
Castle Hill cao 170 thước so với mực nước sông Danube, gồm vùng đất bằng Castle District dài rộng, còn lưu lại nhiều ấn tích quan trọng, mà Tổ chức UNESCO đã vinh danh như một trong những Di sản Thế giới phải được bảo tồn, do từ thế kỷ 13, dân tình đã kéo nhau đến trú ẩn trên ngọn đồi cao này, để cùng nhau xây cất nên nhiều thành hào cùng đồn lũy chống trả khi giặc Mongol tràn sang xâm lấn.
Rất được yêu chuộng là Fishermen's Bastion, chốn ngoạn cảnh dành cho khách bộ hành, tương đối mới vì chỉ được xây dựng năm 1902 theo kiểu mẫu Medieval. Thành trì xinh xắn mầu đá vôi tươi mát như được mang ra từ một chuyện cổ tích, với 2 pháo đài và 6 tháp trắng cùng tường cao hào rộng. Thêm tăng nét đẹp là những di tích lịch sử như Holy Trinity Square, Matthias Church, Hoàng cung.. đều nằm trên thành cao Buda, cho tầm nhìn bao quát hướng xuống hàng cầu thanh lịch bắc ngang dòng sông xanh, cùng nhiều dinh thự và giáo đường nền nã bên những tháp chuông thanh thoát phía đồng bằng vùng Pest.
Khách viếng Holy Trinity Square trên khu phố cổ đều thốt lời khen Church of Our Lady lộng lẫy, khởi công năm 1255. Sau, vào thế kỷ 15, dưới triều vua Matthias Corvinus tài ba đã giúp Hungary đạt tới mức thịnh vượng, thuộc hàng những xứ sở có tầm vóc nhất Trung Âu, do chính vua Matthias đã làm lễ hôn phối cùng hoàng hậu Beatrix tại đây -để thánh đường được mang tên Matthias. Từ ngày thành lập, ngôi giáo đường đã bao lần được chỉnh sửa, mỗi lần đều dùng kiểu mỹ thuật đương thời. Như từ 1541-1686, khi bị trị bởi Ottoman Empire, đã biến thành một đền thờ Hồi giáo. Sau khi chiến thắng dành lại nước nhà, những tu sĩ Dòng Tên Jesuit đã phá bỏ vết tích Ottoman, thay bằng phong cách Baroque, dùng nhiều khung ghép mảnh kính mầu /vitraux thật đẹp.. Sau vài trận hỏa hoạn, cuối thế kỷ 19, đa phần mặt ngoài của Matthias Church được thay bằng dạng Gothic vuông cạnh thẳng nét. Hai vị hoàng đế xứ Austria là Franz Joseph và Charles IV đều cho tổ chức lễ xưng vương Hungary tại đây.
Holy Trinity Column hay Plague Pillar, tòa tháp mầu trắng được dựng lên năm 1713 không phải chỉ để vinh danh Ba ngôi Thiên Chúa, mà cả để tưởng niệm những nạn nhân mà các bịnh dịch đã giết hại đến mức kinh hoàng. Trên vùng Trung Âu, người xưa tin rằng xây nhiều tượng tháp tráng lệ và chuyên cần cầu nguyện ơn Thiên Chúa ban giáng -sẽ tránh được nhiều thảm họa, nhất là các bịnh dịch gieo rắc tai ương. *Photos chụp trước & sau khi di tích cổ được tẩy bỏ lớp bụi thời gian, cho mầu trắng tinh khôi.
Buda Castle, Royal Palace. Hoàng cung Buda là một quần thể gồm nhiều tòa nhà cùng phòng ốc kiên cố đầy mỹ thuật tính với vườn thượng uyển xinh tươi hoa lá trên dẫy đồi cao. Từ đầu thế kỷ 13 và theo vận nước, nhiều đền đài luôn được thiết dựng qua các thời đại vua quan để trở thành to rộng, vững bền. Hoàng cung Buda đã nhiều lần bị tan nát sau bao chiếm đoạt và chiến trận, như với cuộc quây hãm thành của Ottoman Empire năm 1529, đến giai đoạn bị bao vây bởi quân đội hoàng gia xứ Áo năm 1686, rồi sang cuộc Cách mạng 1848.. Cả những đổ vỡ tiêu điều qua Thế chiến. Theo những năm dưới chế độ cộng sản, hoàng cung bị xem như biểu tượng của chủ nghĩa phong kiến cũ, thành hoang phế tiêu điều. Ngày nay, Hoàng cung Buda được trả lại nét huy hoàng xưa, và những dinh điện bề thế được dùng làm Viện bảo tàng Quốc gia, Nhà văn hóa, Phòng triển lãm.. Một khu vực thành Phủ tổng thống.
Gellért Hill, mang tên giáo sĩ người Venezia xứ Ý, vào đầu thế kỷ 11 được vị vua đầu tiên của Hungary là István I /Stephen (*sau được phong thánh, là Thánh cả của vương triều Magyarország) vời đến nhằm giúp việc cải giáo số dân theo tà giáo sang Chính giáo La Mã, là đạo của nhà vua. Sau, ngài Gellért bị dân dị giáo bắt, bỏ trong một thùng to chứa đầy đinh nhọn rồi lăn xuống sông từ đỉnh đồi. Mãi đến năm 1904, ngọn đồi 235 mét cao nhất khu vực mới được đặt theo tên để tưởng niệm vị linh mục tử đạo. Theo những thập niên tiếp, nhiều công viên xinh tươi và hình tượng trang trọng được xây dựng, uy nghi và đẹp nhất là tượng Thần Tự do Freedom Statue cao 14 mét trên bục 26 mét, hai tay dâng cành lá cọ trên khoảng trời bát ngát được thấy từ mọi hướng của thủ đô, nhằm vinh danh những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì đại cuộc. Và cũng để tưởng nhớ ngày giải phóng Budapest khỏi tay Đức Nazi sau Thế chiến II.
Pest, trên tả ngoạn sông Danube :
Bên kia sông Danube, thênh thang miền đồng bằng Pest, rất văn minh tân tiến với nhiều thiết kế đầy mỹ thuật tính của những thế kỷ tiếp, hay được xây dựng sau thời hai Thế chiến. Tất cả những tòa đại sứ, Viện Quốc Hội nổi tiếng lớn đẹp, các cơ quan hành chánh đầu não cùng nhiều cơ sở thương mại hàng đầu đều nằm trên bờ tả ngoạn dòng sông.
Đối diện với Hoàng cung trên vùng đồi núi cao bên bờ Buda, Tòa Quốc Hội nằm ven sông Danube với mặt tiền tráng lệ dài 268 thước, là biểu tượng chính của Hungary, luôn được đánh giá như một trong những công dinh nguy nga và xuất sắc nhất thế giới. Thiết kế theo mỹ thuật Bizantin và Néogothique trong vòng 17 năm từ đầu thế kỷ 20, Tòa Quốc Hội bằng đá trắng có đến 27 cửa ra vào, 10 khoảng sân và 691 phòng ốc được trang hoàng thật mỹ lệ với nhiều tranh ảnh, tượng khắc tạc tinh tế và danh họa phẩm, cả được gắn nhiều khung kính cẩn mầu rực rỡ. Dinh thự dùng nhiều loại đá hoa, đá cẩm thạch, bàn ghế bệ cao bằng gỗ cổ chạm trổ khéo léo, phần trang trí rất sa hoa với pha lê và vàng ròng tô phết chói ngời. Một phần diện tích của Tòa quốc Hội dùng làm văn phòng Tổng thống, Thủ tướng, cả nhiều căn hộ riêng cho các vị lãnh đạo quốc gia. Theo hướng dẫn viên, khách được chiêm ngưỡng nhiều tuyệt tác khác như The Loge Hall, Main staircase, Congress Hall.. Nhất là The Domed Hall, nơi trưng bầy Crown of Saint István là quốc bảo, mà từ thời vua István I thiết lập vương triều năm 1000 luôn được dùng bởi các vị vua nối ngôi tiếp nhiệm.
Szechenyi Chain Bridge, cây cầu kiên cố đầu tiên nối liền đôi bờ Pest và Buda được khởi công năm 1839. Cầu treo Szechenyi là niềm hãnh diện của người dân thủ đô từ gần 2 thế kỷ qua, là thiết kế táo bạo được góp công bởi một nhóm chuyên viên kỹ thuật tài giỏi hàng đầu trời Âu. Cầu dài 380 thước, được chống đỡ bởi 2 trụ tháp bằng đá tảng vững vàng, khoảng giữa như được treo lửng lơ ngang khúc sông, nối kết từ những thanh sắt, ống sắt và hàng vạn xích sắt cùng nhiều mảng gang thép đúc rắn chắc. Được xem là công trình lớn và quan trọng nhất thời điểm, là kiểu mẫu cho nhiều cây cầu treo sau này. Cầu dành để vinh danh công tước Istvan Szechenyi 1791-1860, Đệ nhất công dân Hungary. Ông là một văn hào uyên bác, lại đa tài năng trên nhiều lĩnh vực như chính trị, ngoại giao, kinh tế, thể thao.. đã năng động giúp Hungary có những bước tiến bộ rất khả quan. Tên ông còn được đặt cho nhiều công trình trên toàn quốc.
Như nhiều dinh thự của thủ đô, Viện kịch nghệ Opera không phải chỉ là nơi phát huy nghệ thuật đỉnh cao của âm nhạc và ca vũ, mà còn là một công trình kiến trúc lịch sử rất được chiêm ngưỡng bởi khách viếng thủ đô. Năm 1875 hoàng đế nước Áo kiêm vua Hungary là Franz Joseph đã chi viện cho việc thiết kế tòa Opera mỹ miều theo kiểu néo-Renaissance, với thính phòng 1261 ghế bọc nhung đỏ và những loges rất vương giả, lấy cảm hứng từ Opera de Vienne, thủ đô xứ Áo. Cả 2 viện kịch nghệ đều được đánh giá là từ mặt ngoài trang trọng đến bên trong thật huy hoàng lộng lẫy, nét xa hoa và tinh tế đến khó bì, đã cùng với Opéra de Paris, La Scala de Milan, Bolshoi Theatre của Nga.. được danh tặng là những nhà hát Opera cổ đẹp nhất thế giới.
Saint István/Stephen Basilica là cả một pho tàng lịch sử và mỹ thuật quý hiếm. Uy nghi bề thế mặt ngoài, rất rực rỡ ngời chói ánh vàng cùng được trang trí với nhiều hình tượng xuất sắc bên trong, là 1 trong 10 thánh đường nổi danh và lên hình ảnh nhiều nhất thế giới. Được xây dựng năm 1851, nhằm vinh danh vị vua đầu tiên, sau được Thánh hóa István I, đã có thành lập và cai trị vững vàng vương quốc Magyarország.
Andrássy Út / Đại lộ Andrássy nằm trong danh sách Di sản thế giới của Tổ chức UNESCO, vẫn được ví với Champs-Elysées trên Paris huy hoàng. Đại lộ dài 2.5 cây số, bắt đầu từ khu trung tâm phố thị khang trang và suốt dọc chiều dài luôn thu hút mắt ngắm với nhiều tòa nhà bề thế như tòa kịch nghệ Opera, Viện bảo tàng Quốc gia, các Nhà Văn hóa, Đại học Mỹ thuật cùng nhiều cơ sở và hàng quán sang trọng.. Cuối đường có Quảng trường Anh hùng thênh thang rộng, cạnh bên City Park Városliget /Khu rừng trong thành phố xanh ngát -là chốn tản bộ thư giãn lý thú của người dân thủ đô.
Heroes' Square -xây dựng năm 1895 khi Hungary còn đang hiệp nhất trong Austro-Hungarian Empire, nhằm ghi ơn các vị vua cùng danh tướng lẫy lừng của vương quốc. Giữa quảng trường uy nghi Millennium Monument, kỷ niệm một ngàn năm ngày lập nước, từ dòng giống Magyar đã theo hoàng tử Árpád đến vùng đất rộng ven bờ sông xanh Danube năm 895, để với thời gian đã cùng nhau lập nên làng mạc, thành đô và vương quốc. Trên đỉnh cao của tháp có tượng Tổng lãnh Thiên thần Gabriel tay cầm vương miện và thập giá. Phía dưới là một bục với 8 tượng đồng xanh đặt vòng quanh của 8 anh hùng uy nghi trên lưng ngựa, gồm hoàng tử Árpád và 7 vị thủ lĩnh của các bộ lạc dân Magyar hợp nhất, tạo dựng lên nền tảng vững vàng cho thế hệ hậu duệ lập thành vương quốc Magyarország vào thế kỷ sau.
Đối diện nhau hai bên Heroes' Square là The Art Gallery và Museum of Fine Arts
*Photo từ Internet
"Giống dân lạc loài vô tổ quốc" Do Thái, trước Thế chiến I đã sống tha phương trên khắp cùng thế giới, nhất là trên 21 xứ sở trời Âu. Ngay cả một cộng đồng đông đúc dân tình bên nước Nga cũng phải tứ tán, nhất là di tản sang Ba Lan và Hungary, khi bị xua đuổi bởi nạn kỳ thị. Thế chiến II không phải chỉ gây thảm họa cho nhân loại mà riêng với dân Do Thái, đã là một trận diệt chủng Holocaust đến kinh hoàng, với số dân 9 triệu, nhưng sau chỉ còn sống sót khoảng trên 3 triệu. Riêng tại Hungary, hơn nửa triệu người Do Thái đã bị phát-xít Đức ruồng bắt mang đi, mãi mãi. Một số người khác bị áp tải đến bên bờ nước, họ phải tháo bỏ giầy dép.. Trước khi từng loạt đạn nổ vang, thân người gục ngã, trôi nổi khắp cả mặt nước một khúc sông xanh.. Ngày nay ven một bờ đá sông Danube, có 60 đôi giầy bằng đồng kiểu cũ của người lớn và trẻ thơ được đặt, nhằm nhắc nhớ khách qua đường một thuở đau thương của dòng giống dân rất kiên trường Do Thái.
* Huyền Anh, BTX-69
Gửi ý kiến của bạn
