Hashemite, Kingdom of Jordan * Huyền Anh

15 Tháng Mười 201312:00 SA(Xem: 63057)



 Hashemite, Kingdom of Jordan

 carte jordanie1 Petra ; le mythique trésor de  Jordanie 

JORDAN. PETRA, The Rose-Red City
 

Với quốc hiệu "Allah Al-Watan Al-Malek" Thượng Đế, Tổ quốc, Quốc vương - đất nước Jordan có diện tích 92500 km2 và 6.5 triệu dân, gồm rất nhiều người thuộc gốc Palestine cùng các di dân tránh tránh loạn lạc và nội chiến từ các nước láng giềng. Hồi giáo nhánh Sunni là quốc đạo của 92% dân chúng. So với các nước bạn Ả-rạp chung quanh Jordan rất tân tiến do hai vị vua, vua cha Hussein đã qua đời và vua Abdullah II, đều theo Tây học nên rất thân thiện với Mỹ và Âu châu. Jordan cũng luôn giữ liên hệ tốt đẹp với các nước trong Khối Arab, nhằm củng cố quyền lợi kinh tế và thương mại. Tiếng Anh được xử dụng rộng rãi trong các phương tiện truyền thông, cả ngôn ngữ Pháp, Đức cũng được giảng dậy nơi các trường sở. Tuy theo đạo Hồi nhưng phụ nữ xứ Jordan không bị đóng khung trong gia đình, hoặc vào khuôn khổ với khăn choàng hijab hay áo trùm niqab, mà luôn được khuyến khích mở mang kiến thức. Hoàng hậu Noor al-Hussein và đương kim Rania of Jordan đều đỗ đạt cao từ các trường đại học quốc tế. Hai bà thật xinh đẹp và thanh lịch với cung cách rất "haute couture Parisienne", lại xuất hiện đều đặn trên các mạng truyền thông thế giới qua nhiều tổ chức văn hóa cùng những chương trình xã hội nhằm nâng cao đời sống nữ giới nước nhà, khiến hình ảnh người phụ nữ xứ Jordan gây được thiện cảm trên bình diện quốc tế. 
 huyen-anh_du-ky_233-large-content huyen-anh_du-ky_234-large-content
 
Như các nước bạn Ả-rạp chung quanh, Jordan có dòng lịch sử từ nhiều thiên niên kỷ trước Công nguyên với các vương quốc được nhắc đến trong Kinh Thánh như Gileddd, Ammon, Edon.. cùng các nền văn minh Babylonia, Mesopotamia, Persia.. Rồi theo thời cuộc Jordan đã bị chiếm cứ bởi Hy Lạp với đại đế Alexander, sang đế quốc La Mã trước khi rơi vào tay quân đạo Hồi của giáo chủ Muhammad vào thế kỷ thứ 7. Sau cứ đăng đẳng nổi trôi theo vận nước, cả từ những năm 1095-1291 qua 8 cuộc Thập Tự Chinh.. Đến giai đoạn bị kìm hãm dưới trướng của Mongolia, rồi bị đế chế Ottoman Turks sát nhập cho mãi đến tận cuối cuộc Thế Chiến I, năm 1918. Al Sharif Hussein là vị lãnh đạo đòi hỏi quyền độc lập cho phần đất vừa thoát khỏi tay Ottoman, đã lập thành một nước Ả-rạp bao gồm Syria, Jordan, Palestine, Lebanon. Nhưng sau đó, hai cường quốc Anh và Pháp đã liên kết để cắt đôi và chia nhau xứ sở này qua hiệp ước San Remo, nước Anh giữ Palestine-Jordan, Pháp nhận Syria-Lebanon. Đến sau Thế Chiến thứ 2, với phong trào trả tự do cho các nước bị trị và nhiều thuộc địa, Jordan mới hoàn toàn được độc lập năm 1946 qua lễ tấn phong hoàng tử Abdallah Bin Hussein làm vua của Vương quốc Hashemite Jordan, cùng gia nhập khối Liên Hiệp Quốc
liban-syrie-jordanie_05-06_ty_418-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_411-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_222-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_215-large-content
Là trung tâm hành chính và kinh tế, với số dân lên đến 2.5 triệu, thủ đô Amman khá tân tiến nhưng do cảnh đất hẹp dân đông nên xem thật hỗn độn với những khu phố, từ mới mẻ tân kỳ đến sầm uất hay chật chội sô bồ. Vào thời bị đô hộ bởi các đế chế hùng mạnh Amman đã từng mang tên Rabat Amon, rồi thay bằng Philadelphia dưới ảnh hưởng Ai Cập. Sau ngày độc lập thủ đô Amman còn rất thưa thớt dân cư, các cuộc xung đột giữa Do Thái và Palestine đã ào ạt đưa người tị nạn đến, khiến phần đất Jordan ngày càng đông đảo, phát triển mạnh mẽ. 
liban-syrie-jordanie_05-06_005-large-contentliban-syrie-jordanie_05-06_001-large-contentliban-syrie-jordanie_05-06_049-large-contentliban-syrie-jordanie_05-06_016-large-content
Từ biên giới Syria qua Jordan, trước khi đến thủ đô Amman, ghé thăm cổ thành hơn 5000 năm tuổi Jerash, được xem như một trong những thành phố đẹp nhất, là "Pompeii của vùng Trung Đông" rất to rộng nhiều đền đài tráng lệ thời hoàng kim cũ. Ngày nay những ấn tích được khai quật trên Jerash cho thấy đền Nymphaeum thật đặc sắc, có hồ rộng và các vòi nước phun tỏa bên lâu đài vinh danh các nàng tiên nữ trong huyền thoại Hy Lạp. Cả nhiều cung điện vĩ đại, đền các thần Zeus, Artemis, Hercule, hí viện La Mã.. từ các thế kỷ trước và sau Công nguyên.
liban-syrie-jordanie_05-06_052-large-contentliban-syrie-jordanie_05-06_039-large-contentliban-syrie-jordanie_05-06_025-large-contentliban-syrie-jordanie_05-06_046-large-content
 * Du khách đặt chân đến đất nước Jordan đều mang một ước muốn như nhau, đó là được thăm huyền thoại vốn là giấc mơ của nhiều người, qua kho tàng văn hóa quý báu nhất của cả vùng Trung Đông : Petra, The Rose-Red City.
huyen-anh_du-ky_177-large-content huyen-anh_du-ky_219-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_320-large-content
Nằm trên miền nam ven vùng sa mạc đất đỏ Wadi Rum, thành cổ Petra (đá, petro, al-butra) được thành lập từ thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên bởi dòng giống dân Edomites, và do bị sát nhập vào Ai Cập thời các pharaons nên cũng mang nhiều ảnh hưởng nền văn minh Nabatea qua vết tích lắm công trình. Petra, nhờ địa điểm thuận lợi cho những đoàn lữ hành trên lưng lạc đà chuyên chở bán buôn các loại hàng hóa quý hiếm như trầm hương, gia vị, tơ lụa, châu báu.. giữa các nước Ả-rạp cạnh sa mạc và ven biển Địa Trung Hải, nên trong gần 10 thế kỷ đã là chốn đón khách dừng chân caravanserais trù phú. Petra có khoảng 800 đền đài, dinh thự, nhạc viện, mộ phần, hàng quán, nhà dân.. được tạc khắc sâu trong những núi đá sandstone/arenite rất đặc biệt, mang sắc mầu đỏ thắm, đỏ cam, vàng đồng, ánh bạc, tím, xanh, nâu.. nổi vân trắng đẹp rực rỡ trên quần thể vùng đất đá núi đồi. Petra quả là một bông hoa lộng lẫy giữa nắng cát mênh mông sa mạc.
 liban-syrie-jordanie_05-06_ty_321-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_329-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_319-large-content  
Đến thế kỷ thứ 8, do có thêm nhiều đường thông thương thuận tiện khiến Petra dần chìm vào quên lãng, khác với thời điểm huy hoàng đã có đến 25.000 cư dân.. Để rồi 1000 năm sau, vào năm 1812, nhà thám hiểm Thụy Sĩ Johann Ludwig Burckhardt đến thăm vùng đất sa mạc đỏ Wadi Rum, và tình cờ lạc bước để rồi ngẩn ngơ trước những đền tháp độc đáo đến lạ lùng này.. Dẫn đến việc Petra được thoát bụi thời gian, tưng bừng khởi sắc, tên ghi trên bản đồ thế giới, trở thành một giấc mơ xa với danh tặng "Viên ngọc đá đỏ", một trong những kỳ quan hiếm quý nhất của thế giới. Tờ báo Smithsonian cho Petra vào danh sách "One of the 28 places to see before you die". Bài thơ đoạt giải thưởng của John William Burgon đã ca tụng Petra "a rose-red city half as old as time". Petra luôn là ước mong của bao khách lãng du từng mê mải trên các bước viễn hành khám phá những nền văn minh ẩn khuất, các cảnh sắc huyền thoại trên quả địa cầu xanh lơ lửng giữa không gian bao la vô tận của chúng ta.
 liban-syrie-jordanie_05-06_ty_325-large-contentliban-syrie-jordanie_05-06_ty_315-large-contentliban-syrie-jordanie_05-06_ty_316-large-content  
Giữa thênh thang sa mạc Wadi Rum, Petra tỏa sắc trên một vùng đất có nhiều hang động và núi cao hùng vĩ mang nhiều mầu đá rất tươi thắm. Khách thăm được mời cất bước trên một đường nứt thành rãnh hẹp/ Sîq dài 1.2 cây số, giữa hai bờ núi đá cao hơn 100 mét rất đặc biệt của khu khảo cổ được tổ chức UNESCO bảo trợ và vinh danh "One of the most precious cultural properties of man's cultural heritage". 
 liban-syrie-jordanie_05-06_ty_295-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_063-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_348-large-content 
Mọi người đều hân hoan, mê mẩn ngắm cảnh sắc hiếm quý, ghi giữ những nét lộng lẫy của thiên nhiên vào máy hình, trong tâm thức.. Người hướng dẫn đoàn chợt mỉm cười thú vị và yêu cầu khách nhắm mắt, chầm chậm bước theo tiếng đếm ngược ..10..9..8... ..3..2..1... Rồi ! Bây giờ xin mời quý vị chiêm ngưỡng PETRA !
  huyen-anh_du-ky_221-large-content huyen-anh_du-ky_173-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_308-large-content
Trước mắt mọi người là một khoảng hở sau khung tối của khe núi đá.. Và ngoài kia trong vùng ánh sáng mặt trời chói chang trên muôn ngàn tươi thắm cảnh vật chung quanh, sắc mầu lộng lẫy của ngôi đền chính, biểu tượng của Petra, như một mời gọi, một phô trương để quyến rũ từ ngay ánh nhìn đầu tiên trên cổ thành qua đền Al Khazneh (Khazne al-Firaun = Kho báu của Pharaon). Là trung tâm điểm của các kỳ tích trên cổ thành, từ ngàn xưa Al Khazneh đã được đào tạc sâu ngay trên ngọn núi đá quan trọng nhất ở lối vào khu vực, nhằm tạo ấn tượng mạnh để chinh phục mỹ quan. Đền cao 43 mét và dài 28 mét, với kiểu dạng lấy từ thủ đô Alexandria bên Ai Cập, mặt tiền được khắc chạm thật công phu qua những huyền thoại Hy Lạp, Ai cập, Assyria. Đền Al Khazneh đã từng được dùng làm phần mộ của vua Nabatea là Alherath III, qua đời năm 80. Kho báu của Pharaon từ giây phút đầu diện kiến đã khiến khách xa phải thốt lên những tiếng trầm trồ, ngưỡng mộ.
  liban-syrie-jordanie_05-06_ty_311-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_351-large liban-syrie-jordanie_05-06_066-large-content
Bước trên những lối mòn cát đá đỏ giữa bát ngát núi đồi, khách được mãn nhãn với biết bao là đền đài, tháp cao, hang động, lăng mộ, nhà hát.. được khắc tạc trên các dẫy vách dài từ tường đá và sâu hun hút tận trong lòng núi. Tất cả là một hài hòa tuyệt mỹ giữa công sức của kỳ quan tạo nên từ tay người, với quà tặng từ thiên nhiên qua đá núi mang các sắc mầu rực rỡ đến lạ lùng. Hóa công đã quá ưu đãi Petra với những chất oxydes métalliques chứa trong đá. Mầu đỏ do oxyde sắt, mầu đồng từ lưu huỳnh, mầu cam, xanh, nâu, tím.. từ nhiều khoáng chất đặc biệt tạo tác từ hàng bao triệu năm qua đã cho Petra cảnh sắc vô cùng độc đáo.
Dưới nắng đổ chói chang, đi dọc theo Cardo Maximus, là trục lộ chính dẫn từ trung tâm ra các khu ngoại thành. Vào thời hưng thịnh Cardo Maximus rất huy hoàng với nhiều hàng dẫy cột đá to cao nâng các khung vòm hình bán nguyệt khắc tạc thật tinh tế, chung quanh có quảng trường là nơi tụ hội của đám đông, khu họp chợ, giải trí, hàng quán..
  liban-syrie-jordanie_05-06_ty_331-large-content   liban-syrie-jordanie_05-06_ty_330-large-content
Tản bộ trên Petra đến một vùng xa, sau khi vòng vo trên sườn đồi qua những động hốc, cả leo lên mấy trăm bậc đá tạc để dừng bước trước tu viện Al Deir. Như được in nổi từ vách núi mầu hồng-vàng với 45 mét rộng và 50 mét cao Al Deir không rực rỡ hay được tô điểm bởi những nét chạm huyền thoại như đền chính Al Khazneh, nhưng vị thế ẩn khuất giữa khung cảnh hoang vắng, lẻ loi ven đỉnh cao đã cho tu viện nét thanh thoát nhẹ nhàng, làm khách không quản ngại hun hút dốc, đến ngắm nơi được khởi công sau thế kỷ thứ I, dùng làm chốn ẩn náu cho những tín đồ Công giáo đầu tiên vào thời kỳ bách đạo của La Mã.
  liban-syrie-jordanie_05-06_ty_400-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_336-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_183-large-content 
Petra đã được dùng làm bối cảnh trong nhiều cuốn phim nổi tiếng. Steven Spielberg với Indiana Jones and the Last Cruisade cho cất giữ Chén Thánh/ Holy Grail tại đền Al Khazneh. Rồi các phim Mortal Combat, final destruction, The Mummy, Passion in tha Desrt, Transformer 2.. cũng giới thiệu những góc cạnh thu hút nhất của cổ thành. Nữ văn sĩ Agatha Christie đã từng mượn cảnh đẹp Petra cho quyển trinh thám rất hấp dẫn Appointment with Death. Ngày thăm Petra mọi người đi bộ hơn 14 cây số dưới nắng nóng chói chang mặt trời, qua các khung cảnh đẹp như mơ đã cho bao thích thú và cảm nhận khó tả nên lời, đã leo lên những đỉnh núi cao phóng tầm nhìn bao quát chung quanh, chỉ cho nhau xem sa mạc xứ Do Thái cùng các thành phố Jerusalem, Jericho.. xa xa. Nhất là nghĩ đến công sức tạo dựng cơ đồ của tiền nhân cùng qua bao nhiêu thiên niên kỷ nhọc nhằn của người dân Do Thái lẫn Ả-rạp.. Và những sôi động ngày nay.
  liban-syrie-jordanie_05-06_ty_323-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_341-large-content  liban-syrie-jordanie_05-06_ty_321-large-content 
* Jordan có ngọn núi Nebo 810 mét cao mà theo sách Cựu Ước, khoảng 3500 năm trước tổ phụ Moses đã dẫn dắt dân Do Thái thoát cảnh nô lệ bên Ai Cập, cùng nhau vượt Biển Đỏ rồi lang thang suốt 40 năm trong sa mạc Sinai. Trước khi qua đời năm 120 tuổi, theo lời Đức Chúa Trời, Moses dẫn thân thuộc lên đỉnh núi Nebo, chỉ tay về phía xa và bảo rằng đấy là miền Đất Hứa Canaan mà Chúa đã ban cho dân tộc lạc loài này. Vùng đất mà chính Moses cùng thế hệ đầu tiên của nhóm nô lệ Do Thái thoát ách Ai Cập, vì bị trừng phạt nên không được phép đặt chân đến. Sau đó Moses được an táng ở ngay trên núi Nebo.
 liban-syrie-jordanie_05-06_ty_279-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_277-large-content 
Núi Nebo ghi dấu cuộc viếng thăm/Jubilee Pilgrimage năm 2000 và trồng một cây olive biểu hiệu Hòa Bình của ngài Giáo hoàng Jean-Paul II, với kỷ niệm qua một tảng đá trắng to cao khắc chạm rất mỹ thuật. Trên đỉnh Nebo hướng về miền Đất Hứa Canaan, một đài dựng cây thập giá và con rắn đồng quấn quanh đứng lẻ loi giữa mênh mang đất trời, nơi ngài Jean-Paul II đã đến quỳ gối cầu nguyện. Theo Kinh thánh Cựu Ước, con rắn đồng trên cây gậy là một ký hiệu mà Chúa đã trao cho dân Do Thái qua Moses, nhằm nhắc nhớ sự tuân phục lời Chúa dù trước muôn ngàn thử thách khó khăn, cả phải ăn năn hối lỗi và khẩn cầu để được tha thứ.
* Nằm không xa cổ thành Petra có Al-Barid /Petra Nhỏ. Tuy chỉ là khu vực gồm một Sîq/ đường rãnh nứt hẹp giữa vách núi, và vài chục đền đài cùng bia mộ tạc vào núi đá trên vùng đất đỏ sa mạc Wadi Rum, nhưng cảnh sắc của Petra Nhỏ cũng rất thu hút du khách. Al-Barid, phiên bản gọn gàng của Petra, là chốn nghỉ ngơi yên ả của những gia đình khá giả thời hưng thịnh caravanserais.
 liban-syrie-jordanie_05-06_ty_359-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_084-large-content  liban-syrie-jordanie_05-06_ty_353-large-content 
Hôm đoàn khách đến thăm Petra Nhỏ, có một buổi quay phim với các diễn viên và nhiều cảnh trí được dàn dựng thêm, xem thật vui mắt. Du khách nhân cơ hội bèn tươi cười chụp hình chung với các chàng tài tử. Dù chả biết chàng là ai và phim ả-rạp nào để tìm xem trong internet!
  liban-syrie-jordanie_05-06_093-large-content    liban-syrie-jordanie_05-06_ty_356-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_083-large-content
 liban-syrie-jordanie_05-06_092-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_374-large-content  liban-syrie-jordanie_05-06_ty_357-large-content
* Sa mạc Wadi Rum, nơi tạo dựng hai kỳ quan Petra và Petra Nhỏ là một thung lũng với diện tích 720 km2, được ngành địa chất học biết đến như có màng vỏ địa cầu thuộc dạng cổ xưa nhất trái đất. Wadi Rum mang nhiều danh đặt như Sa Mạc Đỏ, Sa Mạc của những Kỳ Quan, The Valley of the Moon.. với khung cảnh thật hùng vĩ và hoang dã, không chỉ lộng lẫy trong ánh sắc của mênh mang cát đỏ mà cả mầu đỏ au chuyển qua vàng, hồng, mầu nâu sang đen.. của đá granite trên những djebels/ dẫy núi sừng sững cao, chịu sự soi mòn của gió cát muôn triệu năm để cho vẻ đẹp đặc biệt ngày nay.   
 liban-syrie-jordanie_05-06_175-large-content  huyen-anh_du-ky_176-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_176-large-content
Thời tiền sử, khoảng 1000 năm trước Công nguyên đã có người sinh sống trên Wadi Rum, để lại nhiều vết tích qua các tranh đá petroglyphs, hình vẽ, khắc chạm trên nhiều hang động. Wadi Rum được danh tài T.E Lawrence đưa vào văn học với tác phẩm thành phim ảnh Lawrence of Arabia, thu hình tại nơi đây. Và cũng từ ý sách, một dẫy núi của sa mạc đỏ được đặt tên The Seven Pillars of Wisdom. Hiện nay còn nhiều bộ lạc dân Bedouin vẫn tiếp tục sống đời du mục của tiền nhân trên Wadi Rum.
 liban-syrie-jordanie_05-06_190-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_ty_403-large-content huyen-anh_du-ky_190-large-content  

Chuyến Wadi Rum Desert Safari thật thú vị và gây nhiều ấn tượng, do hôm ấy trời hừng hực nóng đến 50 độ C = 120 độ F, khí hậu lại quá khô nên không làm chẩy mồ hôi. Cảnh sắc dưới sức nóng và chói chang ánh mặt trời trở nên đẹp lạ thường, mờ mờ ảo ảo. Nhìn quanh thấy mọi vật đều lung linh, soay chuyển.. Trong im vắng đến lạ lùng này tất cả như chỉ là ảo giác. Ahmed là hướng dẫn viên địa phương đã ví von Wadi Rum "như là đem Grand Canyon của Mỹ đặt vào sa mạc Sahara vậy".
Trong nhóm bạn bè, chắc do.. cung Thiên Di nên nhiều người đã có cơ may được thăm viếng hầu hết các kỳ quan nổi danh thế giới.. Nhưng ngày rảo bước giữa khung cảnh đẹp hút hồn của Petra, ngắm Viên ngọc đá đỏ qua tất cả những nét lộng lẫy, và buổi đi giữa mênh mông huy hoàng sa mạc Wadi Rum - đã là những kỷ niệm vô cùng phong phú và đáng ghi nhớ nhất trong vô vàn.
  liban-syrie-jordanie_05-06_165-large-content  liban-syrie-jordanie_05-06_063-large-content liban-syrie-jordanie_05-06_170-large-content
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn